người được chính tổng thống mời ra đảm nhiệm sứ mạng thành lập nội các
mới, nhằm chèo lái con thuyền quốc gia qua cơn bão chao đảo!
Cái gì đã khiến Nikôđem Đyzma leo nhanh và cao đến thế trên những
bậc thang danh vọng của cuộc đời? Cái gì là nguyên nhân thật sự mở ra con
đường công danh đầy huyền thoại của kẻ vô học “bất tài chi tướng” kia?
Tại sao giữa lòng cái xã hội quý tộc - tư sản, với những thể chế ngỡ như
chặt chẽ, với quy luật cạnh tranh khốc liệt kia lại nảy nòi một cái nỗi oái
oăm nhường ấy? Nhà văn đã không đứng ra thuyết minh, trả lời và kết luận
thay người đọc, nhưng qua bức tranh liên hoàn hiện thực mà ông đã dựng
lên, người đọc nhận thức được rằng: nguyên nhân chính tạo nên bước
đường công danh lừng lẫy của nhân vật kia chính là bởi cái xã hội đang
sống chỉ có tôn ti, trật tự, luật lệ, kỷ cương về phương diện hình thức mà
thôi. Còn bên trong, guồng máy của nó lại hoạt động bằng một loại “nhiên
liệu” vạn năng duy nhất là đồng tiền. Trong cái xã hội ấy, ngài luật sư có uy
tín nhất, đồng thời cũng là người bảo trợ cho Hội Bảo vệ gia đình (mặc dù
là chuyên viên sừng sỏ nhất trong lĩnh vực ly hôn!) đã trắng trợn vòi tiền
“công” vì lấy được lời chứng của những người đã chết. Trong xã hội ấy,
người ta có thể thuê giết một mạng người với một trăm đồng bạc, có thể đổi
trắng thay đen dễ như trở bàn tay, có thể dựng ra cả một tiểu sử huy hoàng
để tô son trát phấn cho một anh dốt nát nhà quê đóng tuồng làm “người
hùng”, làm “chính khách”, làm nhà “kinh tế thiên tài”... Cái xã hội mà ngay
ở những cấp cao nhất của chính quyền, cũng chỉ là một lũ người dốt nát,
bất lực, mâu thuẫn nhau, chỉ giỏi ăn chơi cãi vã. Cái xã hội mà “phương
sách” hữu hiệu nhất là tiền cộng với lừa đảo, dối trá. Những nghịch cảnh
của xã hội được lột trần đến lõa lồ trước mắt người đọc, bởi mấy ai ngờ
rằng một “hội đồng” dâm của các vị phu nhân lá ngọc cành vàng, vợ con
các “ông lớn”, lại có khả năng điều hành thật sự bộ máy quốc gia, đến mức
tống cổ ngài thứ trưởng kiêm đổng lý văn phòng hội đồng bộ trưởng đi...
Tàu, chỉ vì ngài sắp lật mặt nạ “người tình chung” của các bà!
Xuyên suốt tác phẩm là hai quá trình có hướng ngược nhau, diễn ra đồng
thời, ở một con người - đó là nhân vật chính: Nikôđem Đyzma. Y leo
