VII. VƯƠNG AN THẠCH
Vương An Thạch
(http://imgsrc.baidu.com/baike/abpic/item/3853ad1bb72b16078618bfbe.jpg
)
Vương An Thạch đồng thời với Tô Tuân, chúng tôi sở dĩ đưa ông
xuống đây vì muốn sắp chung ba cha con họ Tô mà tư tưởng khác hẳn
với tư tưởng họ Vương.
Vương An Thạch, tự Giới Phủ, về già lấy hiệu là Bán Sơn lão nhân,
người Phủ Châu, làng Lâm Xuyên (nay là tỉnh Giang tây), sanh năm 1021
(Chân Tôn), mất 1086 (Triết Tôn), đọc nhiều, nhớ dai, viết nhanh mà nhiều
ý mới, người đương thời rất phục. Tống sử chép rằng bạn ông là Tăng Củng
(coi trang 417) đưa văn của ông cho Âu Dương Tu coi, Âu Dương Tu khen
lắm, lấy đậu Tiến sĩ, bổ chức Phán quan ở Hoài Nam. Ông thăng chức rất
mau, nhờ có tài về chính trị; nhưng theo Diệp mộng đắc, một danh sĩ đời
Tống Tống Thiệu Thánh thì Tăng Củng muốn giới thiệu Vương với Âu
Dương Tu như Vương không chịu cầu cạnh; mãi đến đời Nhân Tôn, hai
người mới gặp nhau ở triều. Tính tình Vương rất khác người: hoàn toàn
không để ý đến sự ăn mặc, lôi thôi, lem luốc, đãng trí, nên người ghét ông
(như Tô Tuân), chê ông đạo đức giả, không cận nhân tình.
Năm 1058, ông dâng vua một bức thư trên vạn chữ lên vua Nhân Tôn, đề
nghị cải cách chế độ vì ông thấy tình hình trong nước đáng lo: địa chủ được
hưởng nhiều đặc quyền, không nộp thuế, không phục dịch, dân đen chịu
mọi sự áp bách, sức sản xuất kém đi, mà rợ Liêu, rợ Tây Hạ luôn luôn quấy
phá, xâm nhập. Chính sách cải cách của ông gọi là tân pháp, gồm mấy điểm
dưới đây:
