nông phu ngư phủ quá nhi lậu chi, giá tứ bách, liên tuế bất năng thụ, ngã dữ
Thâm Nguyên, Khắc Kỉ độc hỉ đắc chi, thị kì quả hữu tao hồ? Thư ư thạch,
sở dĩ hạ tư khâu chi tao dã.
DỊCH NGHĨA
: CÁI GÒ NHỎ Ở PHÍA TÂY ĐẦM CỔ MỖ
Tám ngày sau khi tìm được Tây Sơn
, chúng tôi tìm ra con đường ở
phía tây bắc miệng núi, đi hai trăm bước lại tìm được đầm Cỗ Mỗ. Hai
mươi lăm bước ở phía tây cái đầm, nước sâu chảy xiết, chỗ đó là cái cầu
cho cá qua
. Phía trên cái cầu này, có một cái gò mọc nhiều cây và trúc.
Đá trên gò cuồng loạn
đội đất mà đâm lên, tranh nhau phô bày quái
trạng, cơ hồ đếm không xuể. Có những phiến chót vót nối nhau đổ xuống
như bầy bò, ngựa uống nước dưới khe; có những phiến ngóc đầu, sắp
hàng
mẫu, có thể bao quát được toàn cảnh. Hỏi đất của ai thì đáp: “Đó là đất
hoang của nhà họ Đường, muốn bán mà không ai mua”. Hỏi giá tiền thì
đáp: “Chỉ có bốn trăm đồng”. Tôi thương hại mà mua cho. Hai ông bạn là
Lý Thâm Nguyên và Nguyên Khắc Kỉ hôm đó cùng di, đều mừng rơm,
không ngờ giá rẻ như vậy.
Tức thì lấy khí cụ phát cỏ hoang, chặt cây rậm, nổi lửa lên đốt, mà những
cây đẹp, trúc xinh, đá lạ bỗng nhiên xuất hiện. Đứng giữa gò mà ngắm cảnh
núi cao, mây vờn, khe chảy, chim muôn bay nhảy vởn vơ, hết thảy đều như
vui vẻ, uyển chuyển cống hiến cái tài khéo, trông rõ mồn một ở dưới chân
gò. Trải chiếu đặt gối mà nằm thì vẻ trong trẻo mát mẻ hợp với mắt, tiếng
khe róc rách hợp với tai, cảnh thăm thẳm hư không hợp với tinh thần, trạng
thái uyên huyền tĩnh mịch hợp với tâm hồn. Không đầy mười ngày mà tìm
được hai cảnh lạ, dù kẻ sĩ hiếu sự
thời xưa, e cũng không được như vậy.
Ôi! Cảnh đẹp của gò này nếu đặt ở đất Phong, đất Cảo, đất Hộ, đất Đỗ thì
những người ham ngao du đã tranh nhau mua rồi, mỗi ngày một tăng giá
lên ngàn vàng, mà lại càng khó mua. Nay bỏ nó ở cái châu này
, các
nông phu và ngư phủ chê mà không ngó tới; giá có bốn trăm đồng mà mấy
