Các cuộc đám phán sáu bên
Từ sau cánh gà, Trung Quốc nổi lên và bước ra sân khấu thế giới dưới ánh
đèn ngoại giao lần đầu tiên năm 2003 khi quốc gia này nỗ lực ngăn chặn
xung đột giữa Hoa Kỳ và CHDCND Triều Tiên (tên chính thức của Bắc
Triều Tiên) xoay quanh các chương trình vũ khí hạt nhân của Bắc Triều
Tiên. Một học giả người Trung Quốc đã viết: “Chưa bao giờ trong lịch sử
ngoại giao, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa lại tham gia sâu rộng đến thế vào
một vấn đề gây tranh cãi trong khu vực mà nước này không phải là bên liên
quan trực tiếp.”
Một cố vấn chính sách nhận xét rằng “Bán đảo Triều Tiên là ‘hòn đá thử’
cho một Trung Quốc đang trỗi dậy”, từ “hòn đá thử” là thuật ngữ trong trò
chơi “Go” của Trung Quốc, miêu tả một tiểu xảo nhằm thử phản ứng của đối
thủ. “Chúng ta sẽ thấy nếu chúng ta có thể thể hiện một vai trò tích cực hơn
thì theo đó chúng ta sẽ trở thành thành viên có trách nhiệm và mang tính xây
dựng trong khu vực cũng như trên thế giới. Thế hệ lãnh đạo thứ tư (Hồ và
Ôn) mong muốn Trung Quốc đóng vai trò tích cực hơn nữa. Họ có tham
vọng lớn về vị trí của Trung Quốc trên thế giới. Họ muốn Trung Quốc có thể
đóng một vai trò xây dựng. Đài Loan là ‘một hòn đá thử’ khác nhưng chúng
ta sẽ bàn đến sau.”
Chính phủ Trung Quốc đã thể hiện vai trò lãnh đạo chưa từng có tiền lệ
trong việc giải quyết các khủng hoảng vì những va chạm thù địch giữa Hoa
Kỳ và Bắc Triều Tiên đang đe dọa đến Trung Quốc. Tổng thống Bush đã
công khai tuyên bố rằng ông “ghê tởm” nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Il
và trong Thông điệp liên bang năm 2002, ông liệt chế độ Bắc Triều Tiên vào
các nước thuộc “Trục ma quỷ”. Tháng Một năm 2003, Bình Nhưỡng tuyên
bố rút khỏi Hiệp định Cấm phổ biến vũ khí hạt nhân và sau đó thông báo
rằng nước này đang sản xuất vũ khí hạt nhân. Chính quyền Bush từ chối đối
thoại trực tiếp với chính phủ Bắc Hàn và Trung Quốc lo ngại Hoa Kỳ có thể
