Cường quốc có trách nhiệm, cường quốc duy
trì hiện trạng
Trung Quốc trước đây chối bỏ tư cách cường quốc và tự nhận là nghèo
khó, nhưng hiện nay điều đó đã bị thay thế bằng xác nhận thẳng thắn rằng
Trung Quốc là một cường quốc đang trỗi dậy. Các học giả Trung Quốc thú
nhận: “Trung Quốc đang chuyển mình từ một cường quốc khu vực thành
một cường quốc thế giới.” Bắt chước ngôn từ mà chính quyền Clinton sử
dụng trong các bài phát biểu về chính sách đối với Trung Quốc, chính phủ
Trung Quốc cũng bắt đầu dùng cho mình cụm từ “cường quốc có trách
nhiệm”. Học giả Vương Ích Châu của một viện nghiên cứu chiến lược,
người đầu tiên sử dụng cụm từ này ở Trung Quốc, viết năm 1999: “Duy trì
thái độ chủ động và xây dựng, Trung Quốc sẽ bước vào thế kỷ 21 với hình
ảnh là một cường quốc lớn có trách nhiệm. Theo thời gian, cái gọi là ‘thuyết
mối đe dọa Trung Quốc’ sẽ tự nhiên biến mất”.
“Thật là buồn cười khi nghe người ta nói ‘cường quốc có trách nhiệm’, vì
đây là cụm từ mà người Mỹ dùng để chỉ trích Trung Quốc (do hành xử vô
trách nhiệm)”, một học giả Trung Quốc nhận xét. “Ngày nay người Trung
Quốc dùng từ này vì sau hai mươi năm cải cách và mở cửa, Trung Quốc đã
trở thành một phần của trật tự quốc tế, một cường quốc duy trì hiện trạng có
mong muốn bảo vệ trật tự này.” Trung Quốc đang ngày càng có xu hướng
chấp nhận những giá trị của trật tự quốc tế và ủng hộ những trật tự quốc tế
hiện có. Một học giả nói: “Trung Quốc không ủng hộ những kẻ xấu như
Saddam Hussein hay Kim Jong Il nữa, nó đã hành xử theo những chuẩn mực
chính thống.” (Mặc dù vậy, khi bị thôi thúc về an ninh năng lượng, Bắc Kinh
vẫn sẵn sàng bỏ qua những nghi ngại và làm bạn với các nước mà phương
Tây coi là “nhà nước côn đồ”.)
