Sự trỗi dậy hòa bình
Khi bộ đôi Hồ Cẩm Đào – Ôn Gia Bảo lên nắm quyền vào năm 2002, họ
đã đưa vào lưu hành cụm từ mới, “trỗi dậy hòa bình”. Chủ tịch Hồ khởi
ođọng một công trình nghiên cứu về “sự trỗi dậy của Trung Quốc” do Trịnh
Tất Nhiên, một nhà lý luận kỳ cựu của Đảng Cộng sản Trung Quốc, người
từng làm trợ lý cho họ Hồ tại trường Đảng trong việc đào tạo các quan chức
cấp cao, đứng đầu. Thủ tướng Ôn sử dụng cụm từ này vào tháng Mười hai
năm 2003 khi ông nói chuyện tại Đại học Harvard, và Chủ tịch Hồ sử dụng
vào một dịp không ăn nhập gì – kỷ niệm lần thứ 110 ngày sinh của Mao
Trạch Đông. Hồ tổ chức một khóa học tập thể cho Bộ Chính trị thảo luận về
“đường lối phát triển của sự trỗi dậy hòa bình”, và các trường đại học cùng
các viện nghiên cứu chiến lược khảo sát tỉ mỉ khái niệm này trong các dự án
nghiên cứu. Mặc dù vậy, cụm từ này, được lấy từ những cuộc thảo luận của
phương Tây về Trung Quốc như một cường quốc đang nổi, đã gây nhiều
tranh cãi trong giới tinh hoa. Có người lo ngại cụm từ “trỗi dậy” có thể
khiến người nước ngoài nhìn nhận Trung Quốc với con mắt nghi ngại hơn
và cụm từ “phát triển hòa bình” sẽ thân thiện hơn. Một số lại phản đối, cho
rằng từ “hòa bình” làm mất đi sự cảnh báo Trung Quốc sẽ sử dụng vũ lực
nếu Đài Loan tuyên bố độc lập. Kết quả là các nhà lãnh đạo hiện nay sử
dụng cụm từ “phát triển hòa bình”, và để mặc các chuyên gia ngoài chính
phủ nói về “sự trỗi dậy hòa bình”. (Nghe đồn Chủ nhiệm Văn phòng Thông
tin Hội đồng Nhà nước Triệu Khải Chính từng nói rằng: “‘Hòa bình’ là để
nói với người nước ngoài, còn ‘trỗi dậy’ là để nói cho chúng ta.”)
Bài phát biểu của Hồ Cẩm Đào tại Diễn đàn Bác Ngao 2004 (hội thảo của
giới tinh hoa tổ chức hằng năm ở Davos, Thụy Sĩ, Trung Quốc chủ trì)
không sử dụng cụm từ “trỗi dậy hòa bình’, nhưng theo như những gì truyền
thông chính thức của Trung Quốc đăng tải, đây chính là nội dung của bài
phát biểu. Họ Hồ nhắc đến truyền thống lâu đời của Trung Quốc là “truyền
