Các cường quốc đang trỗi dậy và hiểm họa
chiến tranh
Nếu không hiểu những nỗi sợ hãi đang điều khiển cách hành xử của các
nhà lãnh đạo Trung Quốc trên trường quốc tế và theo đó hoạch định chính
sách phù hợp, lịch sử cho thấy nhiều khả năng chiến tranh sẽ xảy ra, chứ
không phải hòa bình. Ngoại lệ đáng chú ý nhất đối với nguyên tắc các cường
quốc đang trỗi dậy thường gây ra chiến tranh là việc Hoa Kỳ vượt qua Anh
ở cuối thế kỷ 19. Cả hai siêu cường này đã tránh được chiến tranh chủ yếu là
vì cùng chia sẻ nhiều giá trị và văn hóa tương đồng, điều khó có thể có khi
nhắc đến quan hệ giữa nước Hoa Kỳ dân chủ và Trung Quốc cộng sản.
Khi Trung Quốc ngày càng giàu có, nước này sẽ gia tăng sức mạnh quân
sự. Trung Quốc phù hợp với con đường phát triển kinh điển của một cường
quốc đang trỗi dậy mà sử gia Paul Kennedy đã miêu tả: “Của cải thường cần
thiết để hậu thuẫn sức mạnh quân sự, và sức mạnh quân sự thường cần thiết
để làm ra và bảo vệ của cải.”
Từ năm 1989, chi tiêu quân sự hằng năm của Trung Quốc luôn tăng ở
mức hai con số. Tốc độ hiện đại hóa quân sự được đẩy mạnh suốt những
năm 1990 để đối phó với những động thái của các nhà lãnh đạo Đài Loan
xây dựng hòn đảo này thành một quốc gia độc lập chủ quyền chứ không
phải là một phần của Trung Quốc. Quy mô chi tiêu quân sự của Trung Quốc
được ước tính rất khác nhau do nhiều chỉ tiêu không được tính vào ngân
sách. Những con số dao động từ 80-90 tỉ đô la (theo Bộ Quốc phòng và
CIA) tới 40 tỉ đô la (Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế) và 31-38 tỉ (theo
Tập đoàn RAND). Để so sánh, chi tiêu quân sự của Hoa Kỳ là 518 tỉ đô la
(năm 2004), Nga là 65 tỉ đô la, Nhật Bản là 43 tỉ đô la và Anh là 38 tỉ đô la
(năm 2003). Các chuyên gia quân sự của Trung Quốc tuyên bố rằng họ sẽ có
