đòi được sở hữu toàn bộ những tài sản của Đức tại Trung Quốc, bao gồm
quyền sở hữu các tuyến đường sắt và doanh trại ở tỉnh Sơn Đông. Khi Bắc
Kinh nhận được tin là người Mỹ và người châu Âu đã đồng ý với các điều
kiện của Nhật tại Hội nghị Hòa bình Versailles năm 1919, và đại diện Trung
Quốc tại cuộc họp đã nhượng bộ, các cuộc biểu tình phản đối quy mô lớn đã
bùng nổ tại Bắc Kinh và trên khắp Trung Quốc. Phong trào Ngũ Tứ ngày 4
tháng Năm, biểu tượng cho chủ nghĩa dân tộc hiện đại của Trung Quốc, đã
ra đời chính từ sự căm phẫn với Nhật Bản.
Đến nay, giai đoạn khủng khiếp nhất trong lịch sử xâm chiếm Trung Quốc
của Nhật Bản là thời kỳ Nhật Bản xâm lược và chiếm đóng tàn bạo trong
những năm 1930 và 1940. Quân đội Nhật Bản đã chiếm đóng toàn bộ miền
Đông Trung Quốc và Mãn Châu (Đông Bắc Trung Quốc), buộc đối thủ là
quân của Đảng Cộng sản và của chính quyền Quốc dân Đảng phải rút về
những căn cứ sâu trong nội địa ở Diên An và Trùng Khánh. Chính quyền
nước Cộng hòa Trung Hoa ước tính có 35 triệu người Trung Quốc, phần lớn
là dân thường, đã bị giết hại trong cái mà họ gọi là cuộc Chiến chống Nhật
từ năm 1931 đến năm 1945. (Sau Thiên An Môn, chính quyền đã tăng con
số ước lượng từ 10 triệu người mà Trung Quốc vốn công nhận từ sau Chiến
tranh Thế giới II lên 35 triệu người.) Hầu như gia đình nào cũng chịu những
mất mát đau thương trong thời kỳ khắc nghiệt này, hoặc là có người thân bị
quân lính Nhật Bản giết, hoặc là bị chết vì đói và bệnh tật của tao loạn thời
chiến. Giống như những gia đình người Mỹ ở miền Nam đã chịu đựng nhiều
cay đắng trong thời kỳ Nội chiến, các gia đình Trung Quốc đã chuyển giao
những món nợ cá nhân và tinh thần anh dũng chống Nhật từ tao loạn này
cho con cháu mình. Một sinh viên nói với tôi: “Tôi được biết về sự tàn bạo
của quân Nhật từ những người cao tuổi, tôi cảm thấy sợ hãi vì một đất nước
nhỏ bé như vậy lại muốn chinh phục Trung Quốc và thế giới. Sau đó, tôi đã
có một cơn ác mộng về chuyện này. Tôi vẫn còn nhớ ác mộng đó.” Chủ tịch
Giang Trạch Dân cũng có những trải nghiệm cá nhân cay đắng khi lớn lên ở
miền Đông Trung Quốc trong thời kỳ Nhật chiếm đóng. Khi người bác của
ông bị quân Nhật giết, ông đã được gia đình của bác nhận nuôi để làm người
nối dõi.
