Sự nghi kỵ đối với Hoa Kỳ
Tác động tổng hợp từ những cú sốc trong thập niên 1990 tới quan hệ
Trung - Mỹ đã khoét sâu sự nghi kỵ đối với Hoa Kỳ ở cả tầng lớp lãnh đạo
và dân chúng Trung Quốc. Một Hoa kiều sống tại Hoa Kỳ nói: “Khi tôi rời
Trung Quốc đến Hoa Kỳ năm 1996, dân chúng Trung Quốc nhìn chung tỏ ra
rất thân thiện đối với Hoa Kỳ và rất ngưỡng mộ người dân Hoa Kỳ hầu như
mọi mặt, dù tốt hay xấu. Nhưng trong mười năm trở lại đây, thái độ thân
thiện này ngày càng đảo ngược.”
Không thể đưa ra kết luận chính xác về những cú sốc đã tác động lên thái
độ của dân chúng Trung Quốc đối với Hoa Kỳ vì không có những nghiên
cứu rộng rãi đáng tin cậy cũng như không có bất kỳ thông tin về thái độ ban
đầu của người dân Trung Quốc đối với Hoa Kỳ trước giai đoạn giữa thập kỷ
1990. Số liệu khoa học duy nhất về thái độ đối với Hoa Kỳ qua các thời kỳ
có trong Nghiên cứu Khu vực Bắc Kinh do Alastair Iain Johnston phân tích.
Nghiên cứu này cho thấy thái độ thân thiện đối với Hoa Kỳ đã giảm mạnh
trong giai đoạn 1998-1999, tăng lên một chút trong năm 2000, và sau đó tiếp
tục giảm trong các năm 2000 đến 2001 (có thể do tác động của sự kiện va
chạm máy bay quân sự tháng 4/2001). Johnston đã chỉ ra rằng sự suy giảm
thiện chí của Trung Quốc đối với Hoa Kỳ xuất phát từ những cú sốc trong
quan hệ song phương. Ông không tìm ra bằng chứng chứng minh rằng thanh
niên thường có thái độ tiêu cực đối với Hoa Kỳ hơn nhóm người cao tuổi,
nhưng ông đã chỉ ra được rằng những tầng lớp trung lưu được đào tạo tốt
hơn và sống tại thành thị thường không thù hằn Hoa Kỳ bằng những người
thu nhập thấp hơn.
Những khảo sát khác ít tính khoa học hơn được tiến hành chỉ trong nhóm
đối tượng thanh niên cho thấy họ có sự thù hằn mạnh mẽ hơn với Hoa Kỳ.
Dựa trên hơn 100.000 bảng câu hỏi phát cho các độc giả trẻ, tờ Thanh Niên
Trung Quốc Nhật báo đã tiến hành một cuộc điều tra toàn quốc ngay sau sự
