Cuộc tranh luận năm 1999
Phiên họp bên bờ biển mùa hè năm 1999 của các lãnh đạo Đảng Cộng sản
đã diễn ra với đầy những căng thẳng. Chỉ trong vòng nửa năm, Đảng Cộng
sản đã bị làm cho bẽ mặt và bị rúng động bởi một loạt những sự kiện không
thể dự báo trước. Những điều này đã phá hủy chút lòng tin ít ỏi với Hoa Kỳ
trong nội bộ Đảng: sự trì hoãn của Clinton đối với thỏa thuận WTO, Pháp
Luân Công biểu tình ngồi, vụ ném bom tại đại sứ quán Trung Quốc tại
Belgrade và các cuộc biểu tình của sinh viên, tuyên bố của Tổng thống Đài
Loan Lý Đăng Huy về “mối quan hệ đặc biệt giữa quốc gia với quốc gia”.
Dân chúng đã nhiệt tình ủng hộ việc Trung Quốc có một hành động quân sự
mạnh mẽ đối với Đài Loan để chứng tỏ Trung Quốc không dễ bị chèn ép.
Tuy nhiên, cuối cùng thì những cái đầu lạnh vẫn thắng thế. Giang Trạch Dân
đã trì hoãn không phải sử dụng vũ lực đối với Đài Loan bằng cách gia tăng
ngân sách cho quân đội để xoa dịu họ. Ông cũng đã đạt được đồng thuận
trong chính phủ về đánh giá lạc quan của Đặng Tiểu Bình rằng “hòa bình và
phát triển vẫn là xu thế chủ đạo” bất chấp những sự kiện không mấy tốt đẹp
thời gian vừa qua, và bất chấp những hành động phản đối của Lý Bằng. Tuy
nhiên, trong giới học giả và nghiên cứu, cuộc tranh luận về chiến lược toàn
cầu của Hoa Kỳ vẫn tiếp diễn, với nhiều ý kiến nghiêng về phía bi quan.
Thậm chí những diễn giả lạc quan nhất về hành động của Hoa Kỳ cũng cho
rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc chỉ để nhằm kiềm chế Trung
Quốc cả trong nước lẫn quốc tế. Vương Tập Tư, một trong những chuyên
gia nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc về Hoa Kỳ đã phát biểu rất thẳng
thắn rằng: “Trong hơn một nửa thế kỷ qua kể từ khi thành lập nhà nước
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, giới quan chức chính trị Trung Quốc vẫn
luôn tin rằng Hoa Kỳ cùng với những lực lượng thù địch khác luôn có toan
tính chinh phục, chia rẽ, gây bất ổn và phá hoại Trung Quốc.” Một nhà
nghiên cứu về Hoa Kỳ có uy tín khác, Sở Thụ Long, cũng viết rằng chiến
