Có thể kéo dài bao lâu?
Cải cách thị trường và mở cửa với thế giới bên ngoài giúp nền kinh tế
Trung Quốc cất cánh nhanh chóng. Mục tiêu đề ra năm 1982 của chính phủ
Trung Quốc là tăng quy mô nền kinh tế lên gấp bốn lần vào năm 2002 - khi
đó có vẻ như quá tham vọng - đã đạt được trước thời hạn hai năm. Từ năm
1978 đến 2004, GDP của Trung Quốc tăng bình quân 9,5%/năm (hay gần
10% theo ước tính mới nhất), và đáng chú ý hơn là GDP đầu người tăng gần
8%/năm (tốc độ tăng dân số chậm lại khi kinh tế phát triển).
Tỉ lệ tăng trưởng tính theo đầu người trên 6% rất hiếm trong lịch sử kinh
tế. Nhật Bản đạt được tốc độ này những năm 1955-1973, các nước Hàn
Quốc, Đài Loan và Thái Lan đạt được những năm 1982-1996, trước khủng
hoảng tài chính châu Á. Chưa có quốc gia nào trong lịch sử thế giới lại có
thể duy trì được mức tăng trưởng cao trong một thời gian dài như Trung
Quốc.
Kỳ tích kinh tế Trung Quốc liệu có thể kéo dài được bao lâu? Trừ khi có
khủng hoảng kinh tế hay chính trị, Trung Quốc còn khả năng duy trì tăng
trưởng hơn hai thập kỷ nữa. Nền kinh tế Trung Quốc đã hồi phục sau hai lần
suy thoái, một lần sau các cuộc biểu tình ở quảng trường Thiên An Môn
(1989) và một lần sau khủng hoảng tài chính châu Á (1998). Không giống
như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Thái Lan, Trung Quốc rất giàu tài
nguyên thiên nhiên và có nguồn lao động dồi dào được đào tạo giá rẻ. Gần
một nửa lực lượng lao động vẫn làm nông nghiệp. Do chi phí nhân công
tăng ở những thành phố ven bờ biển, nhiều công ty di chuyển vài trăm
kilômet sâu vào trong đất liền để tìm nguồn nhân công lành nghề với giá rẻ
hơn. Ở một quốc gia có diện tích lớn hơn Hoa Kỳ một chút, các doanh
nghiệp có thể duy trì xu hướng này trong thời gian dài. Tỉ lệ tiết kiệm của
Trung Quốc - thuộc hàng cao nhất thế giới, xấp xỉ 40% - có thể sẽ giảm và
làm sụt giảm vốn đầu tư đã bơm vào tăng trưởng kinh tế. Nhưng mặt khác,
