được một quỹ dự trữ ngoại hối khổng lồ bằng tất cả tiền kiếm được từ xuất
khẩu và các khoản đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc - khoảng hơn một
nghìn tỉ đô la vào cuối năm 2006. Nước này đã dùng 70-80% số tiền này để
mua trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ và các tài sản đô la khác.
Một điều khác mà Hoa Kỳ than phiền là việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
còn rất lỏng lẻo ở Trung Quốc, việc nhái dược phẩm, băng đĩa và sản phẩm
của các thương hiệu nổi tiếng tràn lan đã ăn cắp lợi nhuận của nhiều công ty
Hoa Kỳ nổi tiếng. Bắc Kinh đã thông qua luật bảo vệ sở hữu trí tuệ nhưng
chưa thực thi luật này một cách mạnh mẽ, nhiều quan chức địa phương đã
thông đồng với những kẻ làm hàng nhái.
Có vẻ như Trung Quốc đang tận dụng mối quan hệ kinh tế với Hoa Kỳ để
gia tăng sức mạnh trong khi làm Hoa Kỳ suy yếu. Việc Hoa Kỳ phụ thuộc
vào Trung Quốc để bù đắp cho thâm hụt ngân sách gây thất vọng sâu sắc
cho nhiều người Mỹ. Cựu bộ trưởng tài chính Lawrence Summers đã nói,
“Có điều gì đó không bình thường khi một siêu cường hùng mạnh nhất thế
giới lại là kẻ mắc nợ nhiều nhất thế giới.” Làm sao mà siêu cường này lại để
mình rơi vào tình trạng đáng xấu hổ và tiềm ẩn nhiều rủi ro đến thế? Điều gì
sẽ xảy ra nếu Bắc Kinh và Washington bị cuốn vào cuộc khủng hoảng về
vấn đề Đài Loan hay các vấn đề khác? Liệu Trung Quốc có khiến cho nền
kinh tế Hoa Kỳ suy sụp chỉ bằng việc bán rẻ một phần chứng khoán Hoa Kỳ
mà nước này đang sở hữu?
Hoa Kỳ và Trung Quốc rõ ràng đang phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế - mỗi
nước đều có thể làm tổn hại nước kia bằng một cuộc suy thoái kinh tế hay
một động thái chính trị. Nhưng câu chuyện thực sự đằng sau khoảng cách
thương mại phức tạp hơn nhiều giả thuyết đơn giản cho rằng Trung Quốc
đang giành lợi thế trước Hoa Kỳ một cách cố ý và thiếu công bằng.
• Hầu hết hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đều lấy
thương hiệu của các công ty do nước ngoài làm chủ sở hữu, sử dụng các linh
kiện nhập khẩu trong dây chuyền sản xuất xuyên quốc gia. Thực tế Trung
Quốc chỉ bỏ túi một phần nhỏ lợi nhuận thu được, còn lại hầu hết vào túi của
các doanh nghiệp và người tiêu dùng nước ngoài. Theo chuyên gia kinh tế
