công bố chính thức của Trung Quốc năm 2004 là 4,2%. Nhưng tỉ lệ thất
nghiệp thực tế còn cao hơn nhiều, đạt mức hai con số ở một số thành phố
công nghiệp nặng thuộc khu vực vành đai công nghiệp vùng Đông Bắc
Trung Quốc (trong lịch sử khu vực này được gọi là Mãn Châu). Mỗi năm có
hàng triệu người lao động mới tham gia lực lượng lao động đi tìm việc. Năm
2006, số người tìm việc gồm hơn 4 triệu cử nhân; 2,7 triệu người tốt nghiệp
các trường dạy nghề; 2,1 triệu người mới học xong cấp II; 700 nghìn cựu
quân nhân, 2,6 triệu nông dân di cư từ nông thôn ra thành thị; 1 triệu công
nhân mất việc; và 8,4 triệu người đang thất nghiệp ở thành thị. Tạo công ăn
việc làm là yêu cầu chính trị bắt buộc. Cựu phó chủ tịch trường Đảng Trịnh
Tất Nhiên tính toán rằng từ năm 2006 đến năm 2015, mỗi năm cần phải tạo
ra khoảng 24 triệu công ăn việc làm mới ở các thành phố. “Áp lực công ăn
việc làm sẽ rất lớn.” “GDP của Trung Quốc phải tăng trưởng ở mức từ 7%
trở lên mỗi năm mới đáp ứng được nhu cầu tạo công ăn việc làm.”
Điều đặc biệt đáng lo ngại liên quan đến sự ổn định chính trị là nhiều cử
nhân thất nghiệp, một hiện tượng mới. Đây là những đối tượng có khả năng
tổ chức và lãnh đạo những phong trào phản kháng. Số sinh viên đại học đã
tăng gấp vài lần - từ chưa đầy 1 triệu năm 1979 lên 11 triệu vào năm 2003 -
và nhiều cử nhân ra trường không thể tìm được những việc làm khả dĩ chấp
nhận được. Tại một số trường cao đẳng tư thục mới, nhiều sinh viên đã tụ
tập biểu tình khi họ phát hiện bằng của trường cấp không có giá trị như các
lãnh đạo trường đã cam kết. Ngày càng nhiều du học sinh, trong số hàng
trăm nghìn sinh viên Trung Quốc đi du học, đang quay trở lại Trung Quốc.
Xu hướng này là tín hiệu đáng mừng cho thấy những thành phần tinh túy
của Trung Quốc đều tin tưởng vào tương lai đất nước, tuy nhiên, điều này
cũng làm cho thị trường lao động có trình độ ngày càng cạnh tranh khốc liệt.
Bộ Giáo dục dự đoán rằng khoảng 25% trong tổng số 3,38 triệu sinh viên tốt
nghiệp vào năm 2005 sẽ không thể tìm được việc làm.
