3
Những mối đe dọa trong nước
Để hiểu được những mối lo sợ của các nhà lãnh đạo Trung Quốc, cần nhớ
rằng năm 1989 chế độ cộng sản đã suýt chấm dứt sau bốn mươi năm cầm
quyền. Trong hơn sáu tuần, hàng triệu sinh viên đã biểu tình đòi dân chủ ở
quảng trường Thiên An Môn Bắc Kinh và ở 132 thành phố khác trên tất cả
các tỉnh Trung Quốc. Nội bộ giới lãnh đạo chia rẽ trong cách giải quyết các
cuộc biểu tình. Và nhà nước Cộng hòa Nhân dân đã sống sót trong gang tấc.
Trung tâm của vở kịch là Triệu Tử Dương, kiến trúc sư của các cuộc cải
cách kinh tế Trung Quốc sau năm 1978 và là tổng bí thư của Đảng Cộng sản
Trung Quốc lúc bấy giờ. Họ Triệu vốn là con trai của một địa chủ bị cộng
sản giết trong cuộc cải cách ruộng đất những năm 1940. Trong cương vị
lãnh đạo tỉnh Tứ Xuyên những năm 1970, ông đã tìm cách xóa đói giảm
nghèo cho khu vực nông thôn bằng việc cho phép nông dân chia nhỏ các
hợp tác xã nông nghiệp lớn thành những hợp tác xã nhỏ hơn, hay thậm chí
chia tới từng hộ gia đình, những thử nghiệm mà sau này trở thành hình mẫu
cho cải cách trên cả nước. Những người nông dân tỉnh Tứ Xuyên hàm ơn đã
làm một câu vè chơi chữ “Yếu ngật lương, trảo Tử Dương”
(Muốn ăn
cơm, tìm Tử Dương). Nhà lãnh đạo chín chắn và trầm tĩnh này đối ngược
hẳn với phong cách ầm ĩ của Mao Trạch Đông. Ông đã lèo lái các cuộc cải
cách trong bộ máy của Đảng Cộng sản bằng việc cố gắng tìm ra sự thỏa hiệp
giữa các nhóm lợi ích chứ không phải bằng cái uy của người lãnh đạo.
Chính vì thế, cánh bảo thủ của Đảng đã cố gắng thuyết phục nhà lãnh đạo
đầy quyền lực Đặng Tiểu Bình tước quyền của ông trong hơn một năm. Cái
chết bất ngờ của Hồ Diệu Bang, người tiền nhiệm của họ Triệu, một lãnh tụ
nổi tiếng là người ủng hộ cải cách và bị những đảng viên bảo thủ ép từ chức
