Về cách thức xử lý của đơn vị tổ chức giải thưởng văn học Lan
Dương, “hủy danh hiệu giải Nhất, hạ thành tác phẩm hay nhất”, có ý kiến
khác “không dám tùy tiện đồng ý”, kiên quyết chủ trương “tác phẩm liên
quan đến vấn đề sao chép, cần phải hủy tư cách được trao giải”, lý do là “số
chữ và quy cách của thơ mới rất dễ vì mô phỏng mà sau cùng lại trở thành
sao chép, nếu vì thế mà có thể được giải, tiền lệ này mở ra, sau này rất khó
tìm ra những cây bút nhỏ tuổi thực sự có sáng tạo, có đóng góp mới mẻ”.
“Đứng trên lập trường sáng tác văn học không cho phép bất cứ sự mô
phỏng và sao chép nào, kiến nghị sau này trong tiêu chuẩn lựa chọn phải
làm rõ, đặc biệt là các thầy cô hướng dẫn không được vì muốn cho học sinh
đạt giải mà gửi những tác phẩm phỏng tác cho đủ số lượng..., còn nếu các
tác phẩm phỏng tác khi phát hiện ra liên quan đến sao chép, cần phải hủy tư
cách trao giải mới là cách làm đúng đắn”.
Trên thực tế, phỏng tác như thế nào, mô phỏng đến mức độ nào thì
mới tính là “liên quan đến sao chép”? Làm thế nào để xác định được điều
đó? Nội hàm chúng ta có thể bàn luận đến đó quả thực vừa rộng vừa phức
tạp.
Mỗi một người cầm bút, ai mà không tiếp thu, vận dụng, chịu những
ảnh hưởng nào đó từ việc đọc cần mẫn? Ai chẳng từng trải qua việc cố tình
hoặc vô ý bắt chước theo những tác giả hoặc tác phẩm mà mình đặc biệt
yêu thích?
Ví dụ nổi tiếng nhất là bài thơ Trong giang hồ của nhà thơ Dư Quang
Trung sáng tác vào năm 1970, đây là sự “thoát xác” từ bài hát Bay trong
gió của ca sỹ nhạc đồng quê người Mỹ Bob Dylan, việc mô phỏng hình
thức rất rõ rệt. Ở cuối bài thơ, Dư Quang Trung ghi rõ: “Các câu lặp lại
trong bài thơ này lấy từ bài hát Blowin’ in the wind của ca sỹ nhạc đồng
quê và nhà thơ trẻ tuổi tài hoa nhất nước Mỹ Bob Dylan”.
Mối quan hệ giữa mô phỏng và sáng tác, đã có nhiều người bàn đến,
mỗi người một cách lý giải. Thành tựu của nghệ thuật vốn nằm ở sự sáng
