Đặc biệt là sau khi “thơ trên mạng” phát triển, mọi người đều có thể
“đăng” thơ bất cứ lúc nào, không cần phải trải qua công đoạn gửi bài, lựa
chọn, tiện dụng tới mức tràn lan. Cũng giống như nhiều người chỉ cần phát
biểu “ý kiến xã hội” nhưng lại không muốn lắng nghe, thấu hiểu ý kiến của
người khác. Rất nhiều người chỉ “thích làm thơ”, chìm đắm trong sự tán
dương lẫn nhau ở “nhóm” của mình, tự thỏa mãn, nhưng lại không đủ kiên
nhẫn để đọc thơ của người khác, cũng không có hứng thú đọc cho tử tế một
vài tập thơ.
Mà các bạn có biết ở Đài Loan hiện nay có bao nhiêu giải thưởng văn
học không? Mười, hai mươi năm trở lại đây, từ các tòa soạn báo, tạp chí,
các công ty tư nhân đến các cơ quan chính quyền từ trung ương đến địa
phương, rồi thì các trường đại học, trung học đua nhau mở ra các “giải
thưởng văn học cấp huyện thị”, “giải thưởng văn học toàn quốc”, “giải
thưởng văn học Hoa ngữ toàn cầu”... tên gọi bạt ngàn, chủ trương đều là
“cổ vũ sáng tác văn học, bồi dưỡng nhân tài sáng tác”...
Hàng năm, các giải thưởng văn học nhiều như thế, tất nhiên có tác
dụng thúc đẩy rất lớn để cổ vũ cho sáng tác. Có điều, tất cả mọi sáng tác,
chẳng phải cần bắt nguồn từ việc đọc trước, tiếp thu dưỡng chất, tích lũy
năng lượng hay sao? Thế nhưng, theo quan sát trong nhiều năm của tôi,
thiếu sót lớn nhất của việc dạy học các môn văn sử đó là quá chú trọng đến
việc trích dẫn, phân tích văn bản, rất ít hướng dẫn người học tiếp cận trực
tiếp với tác giả, tác phẩm, bao gồm cả việc bản thân người dạy cũng rất ít
rèn luyện thói quen đọc sách.
Chỉ có duy nhất việc đọc mới là cái gốc rễ của năng lực văn chương,
của việc trau dồi văn chương. Nếu không bắt đầu từ việc rèn luyện thói
quen đọc, tạo dựng nền tảng phong phú, thì liệu có phải trở thành bỏ gốc
lấy ngọn? Tôi đột nhiên nghĩ rằng nên chăng có thêm giải thưởng “Cảm
nhận sau khi đọc thơ” hay không?
(3)
