mới, ngoại ô được mở rộng, đường sá sửa sang ngay ngắn hơn. Những kiến
trúc thuộc thời đại vĩ đại trước kia được để lại làm kỷ niệm, cũng có thể khôi
phục lại... Nhưng chẳng qua đó chỉ là thay đổi bề ngoài. Những chuyện quan
trọng nhất còn ở trước mắt chúng ta, ông Wenzel thân mến ạ! Ở đây tôi xin
nhắc lại câu “Ceterum censeo”
của ông cụ tôi, nói đến Liên minh thuế
quan, ông Wenzel ạ! Nhất định chúng ta phải gia nhập Liên minh thuế quan,
điều này không thành vấn đề gì nữa. Nếu tôi tranh đấu để đốc thúc việc này
cho xong, nhất định các ông sẽ phải ủng hộ tôi một tay. Ông tin lời tôi, mặc
dù tôi là thương gia nhưng biết rõ hơn nhà ngoại giao. Nếu sợ việc này làm
tổn thương đến độc lập và tự do, thì thật buồn cười quá! Gia nhập Liên minh
thuế quan như Mecklenburg và Schleswig-Holstein, thì cái cửa lớn của nội
địa cũng sẽ mở cho chúng ta. Ngày nay, chúng ta hoàn toàn không thể khống
chế đường giao thông lên miền Bắc như trước kia nữa, thì chúng ta cầu
mong cũng không được!... Thôi được rồi! Ông đưa hộ tôi cái khăn, ông
Wenzel!
Ông tham đã kết thúc câu chuyện ấy. Sau đó hai người lại trao đổi với
nhau vài ba câu về tình hình giá cả lúa mì đen - hiện nay giá lúa mì đen vẫn
dừng lại ở mức năm mươi lăm thaler và còn có cơ hạ hơn nữa, và nói
chuyện gì đó của một nhà nào trong thành phố - xong bác Wenzel đi ra khỏi
nhà hầm, đổ cái chén sáng lấp lánh đựng đầy bọt xà phòng xuống mặt đường
rải đá ngoài phố, còn ông tham thì theo cầu thang xoáy trôn ốc đi lên phòng
ngủ. Lúc đó, Gerda đã tỉnh dậy, ông hôn lên trán vợ một cái, rồi đi mặc quần
áo.
Câu chuyện dài dòng với ông thợ cắt tóc mỗi buổi sáng mở màn cho một
ngày làm việc của ông tham, sau đó thì ông làm việc rất căng; suy nghĩ
chuyện này chuyện khác, viết lách, tính toán, đi đến chỗ nọ chỗ kia, suốt
ngày bận túi bụi về công việc... Vì đi nhiều, hiểu biết nhiều, lại thích nhiều
chuyện, nên so với những người xung quanh, đầu óc Thomas Buddenbrook
không bị tư tưởng tiểu thị dân hạn chế. Rõ ràng ông là người đầu tiên cảm
thấy phạm vi hoạt động của mình quá chật hẹp. Nhưng ngoài thành phố này,
ở trên lãnh thổ rộng lớn của Tổ quốc ông, tiếp sau sự phồn vinh thịnh vượng
mà những năm tháng cách mạng mang lại cho đời sống xã hội, là thời đại
