Mùa đông năm Kỷ-tỵ (1689) vua sai [8a] Cai-cơ Hào-lương-Hầu Nguyễn-
hữu-Hào (con ông Tiết-chế Chiêu-võ-Hầu Nguyễn-hữu-Dật) làm Thống-
binh, Hòa- n-Hầu làm Tham-mưu. Cai đội Thắng-sơn-Hầu làm Tiên-phong,
tuyển lựa nh binh các xứ Phú-yên, Thái-khương và Bình-thuận tấn công
Cao-miên, và trói bọn Vạn-long-Hầu giải về Kinh-sư. Sau khi ấy triều-đình
kiến nghị miễn chức Vạn-long-Hầu xuống làm thứ dân (dân thường), giáng
chức Vị-xuyên-Hầu xuống làm lại thuộc tướng thần.
Tháng 3 mùa xuân năm Canh-ngọ (1690) Hào-lương-Hầu đánh Cao-
miên đắc thắng, bắt vua nước ấy là Nặc-Thu về Sài-côn, rồi nghỉ binh.
Nước Cao-miên được bình định nhưng ít lâu sau Nặc-Thu lâm bệnh
chết, Nặc-ông cũng chết nốt, đích phái giòng vua Cao-miên không có người
nào, [3b] các tướng có đề tấu lên, nhân theo lời tấu, vua phong con Nặc-
Non là Nặc-Yêm làm vua cho đóng ở thành Gò-bích. ( Ghi chú: xét quốc-sử
Cao-miên Niên-hiệu Thiên-vận năm 1632 là vào năm Thìn, con Nặc-Non là
Nặc-Yêm tức là Tham-đích-Sá-chiêu-Thùy lên làm vua, so sánh theo thời
đại danh hiệu cũng hơi phù hiệp, nhưng chỗ năm tháng thì sai khác, nay cứ
biên vào để khảo cứu sau).
Mùa xuân năm Mậu-dần (1698) đời vua Hiển-tông Hiếu-minh hoàng-đế
sai Thống-suất Chưởng-cơ Lễ-thành-Hầu Nguyễn-hữu-Kính sang kinh lược
Cao-miên, lấy đất Nông-nại đặt làm Gia-định phủ, lập xứ Đồng-nai làm
huyện Phước-long, dựng dinh Trấn-biên, lập xứ Sài-côn làm huyện Tân-
bình, dựng dinh Phiên-trấn [9a] mỗi dinh đặt chức Lưu-thủ, Cai-bộ, và Ký-
lục để quản trị ; Nha thuộc có 2 ty Xá-lại để làm việc ; quân binh thì có cơ
đội-thuyền thủy-bộ nh-binh và thuộc-binh để hộ vệ.
Đất đai mở rộng 1000 dặm, dân số hơn 40.000 hộ, chiêu mộ những
lưu-dân từ Bố-chánh-châu trở vô nam đến ở khắp nơi, đặt ra phường ấp xã
thôn, chia cắt địa phận, mọi người phân chiếm ruộng đất, chuẩn định thuế
đinh điền và lập bộ tịch đinh điền. Từ đó, con cháu người Tàu ở nơi Trấn-
biên thì lập thành xã Thanh-hà, ở nơi Phiên-trấn thì lập thành xã Minh-
hương rồi ghép vào sổ hộ-tịch.
