Chấm dứt độc quyền để tăng cường năng
lực cạnh tranh
T
rong khóa họp kỳ này (2006), Quốc Hội sẽ thông qua Luật Cạnh
tranh. Cơ chế thị trường của Việt Nam sẽ được luật hóa. Một nền tảng pháp
lý được xây dựng để bảo vệ môi trường cạnh tranh lành mạnh trong sản
xuất kinh doanh, chống các hình thức độc quyền. Với việc triển khai Hiệp
định Thương mại Việt Mỹ đang diễn ra và lộ trình bước vào WTO đang ở
vào giai đoạn cuối, sự chuẩn bị của Nhà nước về pháp lý cho hội nhập kinh
tế có vẻ đang tiến triển nhanh hơn sự chuẩn bị của các lực lượng sản xuất,
các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp quốc doanh. Đó là một điều
đáng lo. Nếu đạo quân kinh tế được xem là chủ lực này chưa được tổ chức
lại để chiến đấu hiệu quả hơn trên thương trường quốc tế, hội nhập kinh tế
sẽ là một thách thức, một mối hiểm nguy hơn là một cơ hội thuận lợi trên
con đường phát triển kinh tế đất nước.
Khi tình trạng độc quyền được xem là vi luật, các công ty, xí nghiệp nhà
nước, mà hiệu quả hoạt động trước nay chỉ đơn thuần là ân huệ của những
chính sách ưu đãi mang tính chất độc quyền, bắt buộc phải cấu trúc lại một
cách toàn diện để có thể tồn tại - tức là phải hoạt động hiệu quả thực sự -
trong một môi trường khuyến khích cạnh tranh và ngăn cấm độc quyền, đặc
quyền. Có thể nói, những ưu đãi mang tính chất độc quyền được ban phát
cho các doanh nghiệp Nhà nước với mong muốn hỗ trợ chúng hoạt động tốt
hơn, hiệu quả hơn trên thực tế chỉ mang đến những kết quả trái ngược.
Càng nhiều ưu đãi, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước càng
kém, kết quả đóng góp cho xã hội và cho nền kinh tế, trong nhiều trường
hợp, là một số âm. Lý thuyết phát triển kinh tế cho rằng, những quốc gia
đang phát triển có những ưu thế, thuận lợi không chối cãi trong kế hoạch
công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì họ là những nước đi sau, được thừa hưởng
những thành quả công nghệ mới nhất mà không phải mất nhiều thời gian,
