đi phần thu nhập ít ỏi còn lại của họ. Sự chọn lựa của họ cũng sẽ là siết chặt
thêm sợi thắt lưng. Tình trạng này sẽ sớm phổ biến trên diện rộng và chúng
ta có thể chứng kiến một hiện tượng suy giảm sức mua lớn nhất trong vòng
vài năm trở lại đây. Nếu sức mua toàn xã hội suy giảm, sản phẩm công
nghiệp sẽ không bán được. Những dự tính đầu tư mở rộng sản xuất và đầu
tư mới của các doanh nghiệp trong và ngoài nước sẽ phải tạm thời hoãn lại.
Mặt khác, khi ngân sách thực tế của các hộ gia đình bị sụt giảm, tiết kiệm
toàn xã hội sẽ giảm theo và điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các khoản
tiền gửi, tiền tiết kiệm trong hệ thống ngân hàng. Các ngân hàng sẽ phản
ứng bằng cách nâng lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay. Hậu quả có thể dự
đoán được là tổng khối lượng tín dụng trong nền kinh tế sẽ suy giảm đáng
kể.
Giá xăng dầu tăng là một thực tế khách quan của thị trường thế giới. Do
nhiều nguyên nhân, giá dầu thô hiện nay đã lên đến mức 38 - 39 đô
la/thùng. Mức giá xăng dầu trong nước trước ngày điều chỉnh tương đối
thấp, khiến Nhà Nước phải bù lỗ đến hàng ngàn tỷ đồng. Về nguyên tắc,
chấm dứt bù lỗ là đúng. Tuy nhiên, nước ta là nước xuất khẩu dầu thô.
Theo số liệu của Bộ Thương Mại năm 2003, phần thu tăng thêm cho ngân
sách do giá dầu thô tăng là khoảng 450 triệu đô la, trong khi đó phần chi
cấp bù cho giá xăng dầu nhập khẩu là khoảng 408 triệu đô la. Như vậy
phần tăng của giá dầu thô có thể bù đắp được phần tăng của giá xăng dầu
nhập khẩu. Thu ngân sách tăng là một yếu tố tích cực vì nó giúp tăng kinh
phí đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, một danh mục đầu tư thiết yếu cho tiềm
lực tăng trưởng kinh tế, cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhưng ảnh
hưởng của tiến trình này đối với tốc độ tăng trưởng kinh tế sẽ diễn ra chậm
trong khi đó tác động của hiện tượng tăng giá từ các doanh nghiệp độc
quyền làm suy giảm các hoạt động kinh tế lại diễn biến nhanh hơn.
Do đó, cần phải có một lựa chọn phù hợp. Trước mắt, cần có lộ trình để
chấm dứt cơ chế kinh doanh độc quyền, tránh tình trạng các doanh nghiệp
Nhà nước buộc người tiêu dùng phải trả giá cho các lãng phí của họ. Về lâu
dài, nhà nước cần xây dựng một chiến lược phát triển kinh tế quốc gia, mục
