rừng. Những điều luật như luật khủng bố sinh học, luật ghi nhãn thực phẩm
và các quy trình đăng ký và kiểm soát thực phẩm nhiêu khê, nào là FDA
(Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ), rồi FSIS (Vụ Thanh tra và An
toàn thực phẩm Bộ Nông nghiệp Mỹ), rồi đến CBP (Cục hải quan và bảo
vệ biên giới Mỹ)… có thể khiến nhiều nhà xuất khẩu nông sản thực phẩm
Việt Nam nản lòng. Điều này mở ra một khía cạnh khác. Trên thực tế, nông
dân Việt Nam, hay bản thân nhà xuất khẩu Việt Nam không thể tự mình tìm
tòi để hiểu được những ngóc ngách phức tạp của luật pháp Mỹ. Nhà xuất
khẩu nông sản Việt Nam bắt buộc phải thuê tư vấn pháp luật để “gác cửa”
và phải có cách truyền đạt tốt nhất cho người nông dân những thông tin
mấu chốt giúp họ tránh vi phạm luật. Những quy định WTO và những cam
kết của Việt Nam liên quan cũng cần được làm cho dễ hiểu hơn và phổ biến
đến tận nhà nông để họ nhận thức được những gì nên làm, những gì không
nên nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Sản xuất và xuất khẩu
nông sản phải được chuyên nghiệp hóa để có thể tồn tại trên thị trường thế
giới.
Từ cái chợ nhỏ ở huyện, trong điều kiện kinh tế tự cung tự cấp phi thị
trường bị chia cắt bởi ngăn sông cấm chợ, tiến đến thị trường thế giới mà
những thay đổi từng phút từng giờ giá cả nông sản tại London hay New
York cũng phải được theo dõi ghi nhận và có sách lược phản ứng ngay lập
tức, nông dân Việt Nam quả đã tiến được những bước dài thần tốc trên
chiếc hài bảy dặm của mình. Nông nghiệp Việt Nam cũng đã tăng trưởng,
lớn mạnh theo nhịp độ đó. Tuy nhiên, đó không phải là điều đáng tự mãn.
Nếu có cái nhìn khách quan và thận trọng hơn, chúng ta sẽ nhận ra rằng,
nông dân Việt Nam đang bị cuốn vào cơn lốc xoáy của thị trường trên biển
lớn WTO và phải tự xoay xở bằng tài năng bẩm sinh để ngoi lên mặt nước.
Họ chưa có điều kiện cần thiết và chưa được trang bị đầy đủ về kiến thức,
kỹ năng quản lý, công nghệ và những phương tiện bảo hộ khác để chủ động
vượt trên ngọn sóng dữ của WTO và dong thuyền ra phía trước một cách
thực sự an toàn. Họ cần phải được giúp đỡ để chuẩn bị mọi thứ trước khi
