quốc vương hay là nhân dân của ông lại đều chưa từng nghĩ tới việc
tiến hành một cuộc chiến tranh xâm lược. Họ hoàn toàn thỏa mãn
với những thứ họ có và hoàn toàn không hăng hái muốn chinh phục.
Về mặt này họ khác hẳn người châu Âu. Người châu Âu thường bất
mãn với chính phủ mình, thèm muốn có những thứ người nước khác
được hưởng thụ. Các quốc gia phương Tây đã bị ý tưởng xưng bá
thế giới hành hạ làm cho sức cùng lực kiệt, thậm chí họ chẳng thể
được như người Trung Quốc đã làm trong thời gian dài lâu tới mấy
nghìn năm là giữ gìn được di sản tổ tiên để lại. Matteo Ricci là một
người châu Âu, thế mà ông thực thà vạch ra được “tính cách hòa
bình” không tha thiết chinh phục của người Trung Quốc từ vua cho
đến dân, điều đó thể hiện phẩm cách không kiêng dè người thân ở
châu Âu của ông.
Người Ý Matteo Ricci ở xa tít tận chân trời đã thể nghiệm được
tính cách Trung Quốc ngay trên đất Trung Quốc, ở gần Trung
Quốc có cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad thì từ tầm
nhìn của “người hàng xóm” nói về lĩnh hội của mình: “Giao thương
giữa Malaysia với Trung Quốc đã có lịch sử hơn 1.000 năm, ở
Malaysia có rất nhiều người Trung Quốc, xưa nay chúng tôi chưa
bao giờ bị Trung Quốc chinh phục. Thế nhưng người châu Âu từ
ngoài xa 8.000 dặm Anh lại chinh phục chúng tôi. Cho nên thái độ
của Trung Quốc khác châu Âu. Trung Quốc đến đây vì buôn bán,
người châu Âu đến đây không vì buôn bán mà vì chiến tranh.
Cuối cùng họ chinh phục bạn hàng của mình. Bởi vậy chúng tôi
không e ngại Trung Quốc mà e ngại người châu Âu”.
Trung Quốc hùng mạnh mấy nghìn năm mà các quốc gia
nhược tiểu ở xung quanh như An Nam
, Thái Lan
vẫn có thể giữ được độc lập. Về sau gió Âu thổi tới phương Đông, An
Nam bị Pháp tiêu diệt, Miến Điện bị Anh tiêu diệt, Cao Ly bị Nhật
tiêu diệt. Chính sách “Giúp kẻ nhỏ yếu và kẻ gặp khó khăn”
của
