Thái vì để sống còn và phát triển mà không thể không lập đoàn thể.
Nhưng ở Trung Quốc thì lại xuất hiện ngoại lệ độc đáo, cũng chỉ ở
Trung Quốc, do không phải chịu bất cứ sức ép từ bên ngoài và sự kỳ
thị mà các đoàn thể người Do Thái thực hiện được việc hòa nhập với
nền văn hóa Trung Quốc. Hồi thế kỷ XIX khi người phương Tây
đến Trung Quốc thấy các đoàn thể Do Thái từ lâu đã thực hiện
hòa nhập với văn hóa Trung Quốc, hai nền văn hóa này đã khó
tách ra khỏi nhau, họ cảm thấy ngạc nhiên và khó tin. Tính cách văn
minh phương Tây gây ra sự xung đột giữa các nền văn minh khác
nhau, nhưng tính cách văn minh Trung Quốc thì thực hiện sự hòa
nhập các nền văn minh.
Từ thời viễn cổ cho tới thời kỳ lập triều đại nhà Thanh, người
Trung Quốc luôn luôn giữ quan hệ khăng khít với các nước xung
quanh, không hề kỳ thị thương nhân và giáo sĩ nước ngoài. Tấm
Bia Cảnh giáo ở Tây An nói lên việc các nhà truyền giáo nước ngoài
hồi thế kỷ 7 sau công nguyên đã tiến hành truyền bá Phúc Âm
tại vùng này. Phật giáo truyền vào Trung Quốc thời nhà Hán, nhân
dân rất nhiệt tình hoan nghênh tôn giáo mới này. Sau đó Phật giáo
ngày một phồn thịnh, nay đã là một trong ba tôn giáo lớn chủ yếu ở
Trung Quốc. Không những giáo sĩ mà các thương nhân cũng được
phép tự do du lịch dọc ngang trong nội bộ đế quốc Trung Hoa.
Thậm chí mãi cho đến cuối đời nhà Minh, Trung Quốc còn chưa
có chút dấu hiệu bài ngoại nào cả. Một trăm năm trước, Tôn Trung
Sơn từng kêu gọi người Mỹ như sau: “người Trung Quốc về bản
tính không phải là dân tộc bế quan tỏa cảng, không phải là dân tộc
bài ngoại”.
Về sau vì sao lại xuất hiện hiện tượng “bài ngoại”. Đó là do
phương Tây dùng tàu chiến súng lớn xâm lược và cướp bóc Trung
Quốc, người Trung Quốc chỉ có thể vùng lên chống lại. Nói đúng
ra đây không phải là “bài ngoại” mà là “kháng ngoại”.
