Tocqueville
có viết một đoạn bình luận đặc sắc trong danh tác
“Nền dân chủ Mỹ” xuất bản năm 1835 như sau:
“Có hai người cho tới nay vẫn có ảnh hưởng đối với việc chỉ đạo
chính sách ngoại giao Mỹ, người thứ nhất là Washington, người thứ
hai là Jefferson. Washington có một bức thư đáng ca ngợi gửi đồng
bào mình, chúng ta có thể coi đó là di chúc chính trị của bậc vĩ nhân
này. Bức thư viết:
‘Trên mặt chính sách đối ngoại, quy tắc hành xử chủ yếu của
chúng ta là: mở rộng thông thương buôn bán với nước ngoài, hết sức
cố gắng ít có quan hệ chính trị với nước ngoài. Nói về các hiệp ước
chúng ta đã ký kết, chúng ta phải hết sức tôn trọng. Nhưng chúng
ta cũng chỉ làm thế mà thôi”.
“Các nước châu Âu có những lợi ích căn bản liên quan lẫn nhau,
những lợi ích ấy nếu không phải là căn bản không có liên quan tới
chúng ta thì cũng là có quan hệ cực kỳ xa xôi với chúng ta. Bởi vậy,
tất nhiên họ sẽ rơi vào tình trạng thường xuyên không ngừng tranh
chấp, nhưng nguồn gốc tranh chấp ấy về bản chất không liên
quan tới chúng ta. Cho nên từ nay về sau muốn dùng sợi dây nhân
tạo gắn kết chúng ta với các biến động chính trị hàng ngày của
châu Âu, hoặc gắn kết chúng ta với sự chia rẽ và hợp nhất của các
nước châu Âu lúc thì đối địch nhau, lúc thì làm bạn với nhau – đó là
việc rất không khôn ngoan”.
“Vị trí địa lý của chúng ta một mình một cõi, xa cách các nước
khác đã thúc đẩy và cho phép chúng ta có thể áp dụng đường lối
khác mọi người. Giả thử dưới sự quản trị của một chính phủ có hiệu
suất, chúng ta tiếp tục tồn tại như một dân tộc, thì trong tương lai
không xa chúng ta sẽ có thể không phải chịu các thiệt hại vật chất do
sự xâm lược của nước ngoài, có thể áp dụng lập trường giúp chúng ta
bất kỳ lúc nào cũng có thể giữ nền trung lập được tôn trọng, có thể
