đó. Trong khi tất cả các nước khác trên thế giới đều cuốn vào
chiến tranh thì ông lại làm cho đất nước mình giữ được hòa bình.
Ông cho rằng lợi ích căn bản của người Mỹ là quyết không dính
dáng tới sự tranh chấp nội bộ châu Âu, và ông coi điểm này là chuẩn
tắc hành động của ông”.
“Jefferson còn đi xa hơn, châm ngôn của ông về chính sách đối
ngoại là: Người Mỹ quyết không đòi hỏi nước ngoài cho mình đặc
quyền nào, nhằm tránh để mình bị ép phải nhường đặc quyền cho
nước ngoài”.
“Chính sách đối ngoại của Mỹ là một kiểu chính sách chờ xem
mà họ thi hành rất tốt. Chính sách đó yêu cầu không làm điều
mình không muốn làm, chứ không phải là việc gì cũng làm”.
Diễn thuyết từ biệt có tính di chúc chính trị của Washington là
bản tuyên ngôn của chiến lược Mỹ, được gọi là cương lĩnh nguyên
tắc đối ngoại của chủ nghĩa biệt lập Mỹ, giá trị chiến lược của nó
không kém gì “Sức mạnh biển” [Trung Quốc dịch là “Bàn về
quyền trên biển”] của Mahan
. Di chúc chính trị của Washington
là kết tinh trí tuệ chiến lược của các bậc khai quốc công thần Mỹ,
là sự sáng tạo của trí tuệ chiến lược Mỹ thời đại đó, là tư tưởng chỉ
đạo thực tiễn chiến lược Mỹ 100 năm sau đó. Di chúc chính trị của
Washington vừa là chiến lược lớn, phương châm lớn của nước Mỹ,
cũng là tư tưởng lớn, lý thuyết lớn chiến lược của Mỹ. Di chúc này
có thể sánh ngang bất kỳ trước tác tư tưởng chiến lược kinh điển
nào trên thế giới. Di chúc chiến lược Washington và trước tác
chiến lược của Mahan là hai tiêu chí đánh dấu nước Mỹ từ chiến
lược thủ thành tiến tới chiến lược bành trướng.
“Chủ nghĩa Monroe” ra đời: sự hình thành đại chiến lược “chủ
nghĩa bá quyền khu vực” của Mỹ
