Nếu nói rằng trong diễn văn từ biệt của mình, Washington đã
ấn định đại chiến lược chủ nghĩa biệt lập cho nước Mỹ và đại chiến
lược đó là giai đoạn thứ nhất và hình thái đầu tiên của đại chiến
lược Mỹ, thế thì chủ nghĩa Monroe
là giai đoạn hai và hình thái
thứ hai của đại chiến lược Mỹ.
“Chủ nghĩa biệt lập” trên thực tế là “chủ nghĩa độc lập” của chiến
lược ngoại giao Mỹ, tức là sau khi giành được độc lập quốc gia từ sự
thống trị thuộc địa của Anh, nước Mỹ trên chính sách ngoại giao nhà
nước cũng phải độc lập thoát ra khỏi hệ thống châu Âu và sự ràng
buộc của châu Âu, không thể rơi vào sự tranh chấp của hệ thống
châu Âu, không thể trở thành một quân cờ trên bàn cờ lớn châu Âu.
Cũng tức là nước Mỹ mới thành lập phải thi hành chính sách ngoại
giao độc lập tự chủ của mình. Còn chủ nghĩa Monroe thì lại là trên cơ
sở độc lập về ngoại giao, nước Mỹ từ chủ nghĩa độc lập quốc gia đi
tới chủ nghĩa bá quyền khu vực trong phạm vi châu Mỹ. “Chủ nghĩa
Monroe” là chủ nghĩa bá quyền khu vực của nước Mỹ tại châu Mỹ, là
chiến lược chủ nghĩa bá quyền ở châu Mỹ, là chiến lược bá quyền
châu Mỹ của nước Mỹ, là chiến lược tranh giành châu Mỹ của Mỹ và
châu Âu, là chiến lược của Mỹ bài xích châu Âu tại châu Mỹ. Đây là
một giai đoạn chuyển tiếp của Mỹ đi lên bá quyền thế giới, là một
giai đoạn trung gian.
Sau khi dựng nước, chính sách ngoại giao của Mỹ tuân theo
nguyên tắc chủ nghĩa biệt lập do Washington ấn định, không liên
minh với bất kỳ quốc gia nào, không bị cuốn vào công việc của
châu Âu. Nhưng ngay từ đầu thế kỷ XIX Mỹ đã coi châu Mỹ La tinh
là sân sau của mình, không cho người khác xà xẻo. Năm 1823, chính
phủ Mỹ đưa ra “chủ nghĩa Monroe” nổi tiếng, không cho phép châu
Âu lập thuộc địa tại châu Mỹ. Tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa này là
“Châu Mỹ là châu Mỹ của người châu Mỹ”, trên thực tế là muốn
biến châu Mỹ thành châu Mỹ của người Mỹ. Đề xuất chủ nghĩa
