Monroe là một bước nhảy vọt quan trọng của đại chiến lược Mỹ, là
bước nhảy vọt từ chủ nghĩa độc lập quốc gia tới chủ nghĩa bá quyền
khu vực.
Ngày 2 tháng 12 năm 1823, Tổng thống Mỹ James Monroe đưa
ra Thông điệp do John Quincy Adams soạn thảo, nội dung chủ yếu
về mặt ngoại giao trong Thông điệp này được gọi là “Tuyên ngôn
Monroe”, nội dung chính gồm ba nguyên tắc cơ bản: - nguyên tắc
“Phản đối các quốc gia châu Âu cướp thuộc địa ở châu Mỹ”; -
nguyên tắc “không can thiệp”; - nguyên tắc “hệ thống châu Mỹ”.
Cái gọi là nguyên tắc “Phản đối các quốc gia châu Âu cướp
thuộc địa ở châu Mỹ”, trong bản Thông điệp có nói: Do đã giành được
và giữ được trạng thái tự do và độc lập, đại lục châu Mỹ từ nay không
thể lại bị coi là nơi bất cứ quốc gia châu Âu nào sẽ dùng làm thuộc
địa”.
Nguyên tắc này do Mỹ đề ra tuy có bao gồm nguyên tắc
chống chủ nghĩa thực dân nhưng ý đồ thực sự là nhằm bảo đảm
quyền lợi bành trướng lãnh thổ của Mỹ, hạn chế và ràng buộc các
nước châu Âu tiến hành bành trướng mới tại châu Mỹ, chống lại
việc bất kỳ quốc gia châu Âu nào lập thuộc địa mới và tiến hành
chuyển nhượng thuộc địa tại châu Mỹ. Đây là nguyên tắc ngoại giao
dùng để bảo đảm nước Mỹ có thể mở rộng lãnh thổ của mình trong
điều kiện sức chưa đủ mạnh.
Cái gọi là “Nguyên tắc không can thiệp” gồm hai tầng ý nghĩa:
một là không cho phép các nước châu Âu can thiệp công việc của
châu Mỹ. Bản Thông điệp chỉ rõ: “Các chính phủ đã tuyên bố độc lập
và đang duy trì độc lập (qua xem xét thận trọng và căn cứ theo
nguyên tắc chính nghĩa, chúng ta đã thừa nhận nền độc lập của họ)
nếu bị bất kỳ quốc gia châu Âu nào tiến hành can thiệp nhằm
áp bức họ hoặc dùng các phương thức khác khống chế số phận họ
