“Nhật Bản muốn bắt đầu chuyến đi biển xa lần thứ ba”,
“Nhật Bản muốn trở thành một đám mây ngũ sắc dẫn dắt thế
giới” - đây là lời tuyên bố của Thủ tướng Nhật Zenko Suzuki năm
1981 tại buổi chiêu đãi trọng thể do Hội Nhật Bản tổ chức tại New
York, về sau được người ta gọi là “Lần khai quốc [mở nước] thứ
ba” hoặc “Khởi điểm mới thứ ba”.
Lần khai quốc thứ nhất của Nhật là nói năm 1853 hạm đội Mỹ
buộc Mạc Phủ Tokugawa khai quốc; sau đó qua cuộc Duy tân Minh
Trị khiến Nhật trở thành một trong các cường quốc thế giới. Lần
khai quốc thứ hai là nói sau Thế chiến II, nước Nhật trải qua sự
phục hưng nhanh chóng trở thành nước lớn kinh tế thứ hai thế giới
phương Tây, hoàn thành sứ mạng đuổi kịp các nước phát triển Âu
Mỹ. Lần khai quốc thứ ba bắt đầu từ thập niên 80 thế kỷ XX,
Nhật muốn từ một nước hưởng lợi bị động biến thành nước sáng
tạo tích cực, với mục tiêu phấn đấu là từ “nước lớn kinh tế” đi lên
“nước lớn chính trị”.
Viện Nghiên cứu tổng hợp Nomura của Nhật Bản xuất bản cuốn
“Xã hội kiểu chín muồi Nhật Bản”, trong đó có nói rõ: “Nước Nhật
đứng trước thời cơ chuyển đổi quan trọng trong lịch sử”, “Hơn 100
năm nay, Nhật luôn luôn lấy các quốc gia tiên tiến Âu - Mỹ làm
mục tiêu, lấy phát triển kinh tế làm trục chính, toàn tâm toàn ý đi
theo con đường muốn trở thành quốc gia tiên tiến”, “Hiện nay
mục tiêu Nhật Bản cần giành được đã biến mất trên đường kéo dài
của trục phát triển kinh tế”, “Trọng tâm phát triển từ nay về sau
của Nhật Bản không còn ở trên trục phát triển kinh tế nữa mà sẽ là
phát triển nhiều mặt hoặc phát triển kiểu nhiều trục”, “Trong quá
trình chuyển sang thế kỷ XXI từ nay trở đi Nhật sẽ nâng cao trình độ
chín muồi để làm quốc gia tiên tiến”.
Trong “Sách Trắng kinh tế ” đưa ra hồi đầu thập niên 80
thế kỷ XX chính phủ Nhật chính thức tuyên bố “Nhật Bản đã hoàn
