“Những người Miến đó không giống người Trung Quốc chúng tôi”, một
phụ nữ Hán tộc trung niên cho tôi biết. “Họ hoang dại, và đánh lộn trên
đường phố; đôi khi họ còn giết người. Họ không có chính phủ tốt như
chúng tôi”. Bà tiếp tục kể một câu chuyện dài dòng về một người đàn ông
Hán tộc đi làm ăn với một trưởng thôn ở Miến Ðiện, đầu tư số tiền tiết
kiệm của đời mình cho một mỏ than. Việc làm ăn rất suôn sẻ – cho đến
ngày nọ, đối tác Miến Ðiện kia quyết định rằng ông ta muốn cái mỏ đó cho
chính mình. “Hắn giết đối tác Trung Quốc của mình, sát hại vợ người đó,
và hãm hiếp con gái người đó”, bà kể, bằng giọng phỉ báng.
Ðầu tư lớn ở Thụy Lệ yêu cầu một cú nhảy lớn tương đương về niềm
tin vào một tương lai hữu ích cho mối bang giao Trung Quốc – Myanmar.
Phần lớn sẽ phụ thuộc vào chính phủ NLD mới, vốn có được sự dẫn dắt
hiệu quả của Aung San Suu Kyi khi bà đảm nhận vai trò “cố vấn nhà
nước”. Vị trí này được đặc biệt tạo ra cho bà, do Hiến pháp Myanmar cấm
không cho người có thân nhân ngoại quốc được giữ chức Tổng thống:
người chồng quá cố của Suu Kyi là người Anh, hai người con của bà cũng
vậy. Dẫu thế, ai cũng cho rằng vị trí mới của bà sẽ cho bà nhiều quyền lực
hơn vị Tổng thống chính thức. Suu Kyi chính thức đảm trách việc định
hình chính sách ngoại giao của Myanmar – và không có mối quan hệ nào
quan trọng hơn mối quan hệ với Trung Quốc.
Ðây là một tình huống lí thú. Bắc Kinh đứng sau chính phủ quân phiệt
của Myanmar trong suốt nhiều năm tháng bà Suu Kyi bị quản thúc; họ
không lưu tâm đến việc dấy vào các thế lực thân dân chủ vốn đang dưới
quyền lãnh đạo của bà về mặt danh nghĩa. Tuy thế Bắc Kinh biết họ phải
cộng tác với chính phủ mới của Suu Kyi, và Suu Kyi biết bà phải tạo lập
một mối quan hệ lành mạnh với Bắc Kinh. Sau rốt, ta đâu thể chọn lựa láng
giềng của mình. Sáu tháng trước chiến thắng áp đảo của NLD, vào mùa hè
năm 2015, Bắc Kinh trải thảm đỏ mời Suu Kyi. Trong chuyến công du đến
Trung Quốc, Suu Kyi gặp Tập Chủ tịch và được đối đãi như người đứng
đầu quốc gia. Các nhà hoạt động nhân quyền hi vọng bà sẽ nói về Lưu Hiểu
Ba. Tuy thế, mặc cho danh tiếng của bà ở vai trò một nhà tư tưởng, bà đã
