Brian Greene
Giai điệu giây và bản giao hưởng vũ trụ
Phần III - Bản giao hưởng vũ trụ
Chương 9 - 2
Bạn có thể nhấn mạnh rằng, giống như một người ban đêm tìm chiếc
chìa khóa đánh rơi chỉ ở những chỗ có ánh sáng đèn đường, các nhà vật lý
xúm xít lại xung quanh lý thuyết dây là bởi vì sự tùy hứng của lịch sử khoa
học tình cờ đã rọi một tia sáng về phía nó...
Giữa hai làn đạn
Lý thuyết dây liệu có đúng đắn không? Chúng ta còn chưa biết. Nếu như
bạn chia sẻ niềm tin rằng các định luật vật lý không phân ra thành các định
luật chi phối những cái rất lớn và các định luật chi phối những cái rất nhỏ,
và nếu như bạn cũng tin rằng chúng ta sẽ không bao giờ chịu ngồi yên
chừng nào còn chưa có trong tay một lý thuyết có phạm vi áp dụng không
hạn chế, thì có thể nói lý thuyết dây là sự lựa chọn duy nhất. Tuy nhiên bạn
có thể cãi lại rằng, điều đó chẳng qua chỉ thể hiện sự thiếu trí tưởng tượng
của các nhà vật lý mà thôi chứ hoàn toàn không phải là do tính duy nhất cơ
bản của lý thuyết dây. Bạn thậm chí còn có thể đi xa hơn và nhấn mạnh
rằng, giống như một người ban đêm tìm chiếc chìa khóa đánh rơi chỉ ở
những chỗ có ánh sáng đèn đường, các nhà vật lý xúm xít lại xung quanh lý
thuyết dây là bởi vì sự tùy hứng của lịch sử khoa học tình cờ đã rọi một tia
sáng về phía nó. Cũng có thể là như vậy. Và nếu bạn là người tương đối
bảo thủ hoặc thích chơi trò cãi chầy, thì bạn thậm chí còn có thể tuyên bố
rằng các nhà vật lý không hơi đâu lãng phí thì giờ cho một lý thuyết dựa
trên một đặc tính mới của tự nhiên, mà đặc tính đó lại vô cùng nhỏ bé tới
mức không thể khám phá bằng thực nghiệm được.
Nếu như bạn phát biểu những lời phàn nàn đó vào những năm 1980, thời
điểm mà lý thuyết dây mới có những thành công bước đầu, thì chắc là có
nhiều nhà vật lý đáng tôn kính nhất của thời đại chúng ta sẽ đồng ý với bạn.
Chẳng hạn, vào giữa những năm tám mươi, nhà vật lý học được giải Nobel
Sheldon Glashow thuộc đại học Harvard và Paul Ginsparg khi đó cũng ở
