GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 294

tổng giá trị đầu tư của bạn phụ thuộc vào chuyện giá cổ phiếu của công ty
nào tăng và công ty nào giảm. Ví dụ, giá cổ phiếu vào lúc đóng cửa phiên
giao dịch là 10 đôla (máy tập chạy) và 10 cent (máy co bóp cơ tim) thì vốn
đầu tư 4000 đôla ban đầu của bạn bây giờ trị giá 10.300 đôla. Còn nếu xảy
ra tình huống ngược lại, tức giá cổ phiếu vào lúc đóng cửa phiên giao dịch
là 10 cent (máy tập chạy) và 10 đôla (máy co bóp cơ tim) thì tổng trị giá số
cổ phiếu của bạn bây giờ là 30.100 đôla, nghĩa là lớn hơn rất nhiều.
Tuy nhiên, quan hệ tỷ lệ nghịch của giá hai loại cổ phiếu đảm bảo cho ta
điều sau đây. Nếu một người bạn của bạn đầu tư hoàn toàn "ngược" với
bạn, tức là mua 3000 cổ phiếu của công ty chế tạo máy tập chạy và 1000 cổ
phiếu của công ty bán máy co bóp cơ tim, thì tổng giá trị cổ phiếu của
người đó sẽ là 10.300 đôla nếu giá cổ phiếu máy co bóp cơ tim cao và giá
cổ phiếu máy tập chạy thấp (hệt như tổng giá trị cổ phiếu của bạn khi máy
tập chạy cao/máy bóp cơ tim thấp) và có tổng giá trị bằng 30.100 đôla nếu
giá cổ phiếu máy tập chạy cao và giá cổ phiếu của máy co bóp cơ tim thấp
(lại hệt như tổng giá trị cổ phiếu của bạn trong tình huống ngược lại). Điều
này có nghĩa là, trên quan điểm tổng giá trị cổ phiếu, việc hoán vị các cổ
phiếu cao và thấp được bù trừ chính xác bởi việc hoán vị số cổ phiếu mà
bạn mua của mỗi công ty.
Hãy ghi nhớ nhận xét cuối cùng đó trong đầu, và chúng ta quay trở lại với
lý thuyết dây. Ta sẽ xét các năng lượng khả dĩ của dây trong một ví dụ cụ
thể. Giả thử bán kính của chiều cuộn tròn trong vũ trụ ống nước lớn gấp 10
lần chiều dài Planck. Ta quy ước viết giả thiết đó là R=10. Một dây có thể
quấn quanh chiều đó một, hai, ba …lần. Số lần dây quấn quanh chiều cuộn
tròn gọi là số vòng của nó. Năng lượng ứng với sự quấn này, như đã nói,
được xác định bởi chiều dài của dây cuốn, do đó tỷ lệ với tích số của bán
kính và số vòng. Ngoài ra, đối với bất kỳ số vòng quấn nào, dây cũng còn
thực hiện cả dao động nữa. Vì những dao động đều mà ta đang tập trung
xem xét lại có năng lượng tỷ lệ nghịch với bán kính, nên những năng lượng
này tỷ lệ với bội số nguyên của nghịch đảo bán kính (tức 1/R) mà trong
trường hợp này bằng một phần mười chiều dài Planck. Chúng ta sẽ gọi bội
số nguyên này là số dao động.

[1]