Brian Greene
Giai điệu giây và bản giao hưởng vũ trụ
Phần IV - Lý thuyết dây và cấu trúc của không thời gian
Chương 12 Cuộc tìm kiếm lý thuyết - m (3)
Những hạn chế của các phương pháp mà các nhà vật lý sử dụng để phân
tích lý thuyết dây gắn liền với cái được gọi là lý thuyết nhiễu loạn...
Một phương pháp gần đúng
Những hạn chế của các phương pháp mà các nhà vật lý sử dụng để phân
tích lý thuyết dây gắn liền với cái được gọi là lý thuyết nhiễu loạn. Lý
thuyết nhiễu loạn là tên được dùng để gọi một phép tính gần đúng, trong đó
người ta thử cho một đáp số thô, rồi hoàn thiện dần dần bằng cách tính tới
những tính chất tinh tế hơn mà ta đã bỏ đi trong bước đầu tiên. Lý thuyết
này đóng một vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu khoa học,
và đã từng là một yếu tố căn bản trong việc tìm hiểu lý thuyết dây, đồng
thời, như chúng ta sẽ thấy, nó cũng thường gặp trong đời sống hàng ngày
của chúng ta.
Hãy hình dung, một hôm, chiếc xe của bạn bị trục trặc và bạn phải đưa đến
một người thợ kiểm tra. Sau khi kiểm tra sơ qua, anh ta báo cho bạn một tin
không mấy tốt lành: cần phải thay cả khối động cơ với tiền mua phụ tùng
lẫn tiền công khoảng 900 đôla. Tất nhiên, đây mới chỉ là ước tính gần đúng,
và bạn chờ đợi nhận được con số chính xác sau khi những chi tiết tinh vi
mà sự hoạt động của chiếc xe đòi hỏi trở nên rõ ràng hơn. Ít ngày sau, sau
khi đã có thời gian kiểm tra thêm, người thợ sửa chữa cho bạn biết con số
ước tính chính xác hơn là 950 đôla. Anh ta giải thích rằng bạn còn phải
thay cả bộ điều tiết nữa với giá tiền kể cả công thay là 50 đôla. Cuối cùng,
khi bạn nhận xe, anh ta đã cộng tất cả các khoản chi phí lại và đưa cho bạn
tờ hóa đơn với giá tiền là 987,93 đôla. Số tiền này - anh ta giải thích - bao
gồm 950 đôla cho khối động cơ và bộ điều tiết, cộng thêm 27 đôla cho dây
cuaroa của quạt gió, 10 đôla cho dây cáp ắcquy và 0,93 đôla cho mấy cái
đai ốc. Như vậy, con số ước tính ban đầu đã được chính xác hóa dần trong
quá trình tính thêm các chi tiết. Theo ngôn ngữ vật lý thì những chi tiết
