GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 387

mà ban đầu chúng ta tưởng như là không thể làm được.
Việc thực sự chứng minh được vật lý liên kết mạnh của lý thuyết loại I
đồng nhất với vật lý liên kết yếu của lý thuyết Heterotic - 0 và ngược lại là
một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn mà hiện nay chúng ta còn chưa làm được.
Lý do thật là đơn giản. Một thành viên của cặp lý thuyết giả định là đối
ngẫu không thể đưa về phân tích bằng lý thuyết nhiễu loạn khi hằng số liên
kết của nó là quá lớn. Điều này cản trở những tính toán trực tiếp nhiều tính
chất vật lý của nó. Thực tế, chính điều này đã làm cho tính đối ngẫu giả
định trở nên có sức mạnh, bởi vì nếu đúng, nó sẽ cho chúng ta một công cụ
mới để phân tích các tính chất của một lý thuyết liên kết mạnh: đó là dùng
các phương pháp nhiễu loạn trong mô tả đối ngẫu liên kết yếu của nó.
Nhưng ngay cả khi không thể chứng minh được hai lý thuyết đó là đối
ngẫu, thì sự phù hợp tuyệt vời giữa những tính chất mà chúng ta có thể rút
ra một cách đáng tin cậy cũng đã cho ta một bằng chứng rất hấp dẫn về sự
đúng đắn của mối quan hệ liên kết mạnh - yếu giả định của lý thuyết loại I
và lý thuyết Heterotic - O. Thực tế, những tính toán ngày càng thông minh
hơn đã được thực hiện nhằm kiểm tra tính đối ngẫu giả định nói trên đều
cho những kết quả khẳng định. Phần lớn các nhà lý thuyết dây đều đinh
ninh rằng tính đối ngẫu đó là đúng.
Theo đúng phương pháp đó, người ta có thể nghiên cứu được những tính
chất liên kết mạnh của một lý thuyết khác trong số các lý thuyết dây còn
lại; ví dụ lý thuyết loại IIB, chẳng hạn. Như đã được phỏng đoán ban đầu
bởi Hull và Townsend và được hỗ trợ bởi những nghiên cứu của nhiều nhà
vật lý khác, một điều tuyệt vời không kém cũng đã xuất hiện. Khi hằng số
liên kết của lý thuyết loại IIB tăng dần, thì những tính chất vật lý mà chúng
ta còn có thể biết được hóa ra lại trùng một cách chính xác với những tính
chất của chính lý thuyết loại IIB khi hằng số liên kết của nó nhỏ. Nói một
cách khác, lý thuyết loại IIB là tự đối ngẫu[2]. Đặc biệt, sự phân tích chi
tiết đã gợi ý một cách có sức thuyết phục rằng, nếu hằng số liên kết của lý
thuyết IIB có giá lớn hơn 1 và nếu ta thay giá trị đó bằng nghịch đảo của nó
(do vậy sẽ nhỏ hơn 1) thì lý thuyết nhận được sau phép thay thế ấy hoàn
toàn đồng nhất với lý thuyết ban đầu. Tương tự như trường hợp khi ta thử