GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 386

lý thuyết dây loại I phù hợp một cách chính xác với những tính chất đã biết
của lý thuyết dây Heterotic - 0 khi lý thuyết sau có hằng số liên kết nhỏ.
Tức là, khi hằng số liên kết của lý thuyết loại I là lớn, thì những khối lượng
và tích lực đặc biệt mà chúng ta đã biết cách suy ra lại đúng bằng những
khối lượng và tích lực mà chúng ta tìm được trong lý thuyết Heterotic - 0
khi hằng số liên kết của nó là nhỏ. Điều này gợi ý rằng hai lý thuyết dây đó,
giống như nước với nước đá, thoạt nhìn tưởng là hoàn toàn khác nhau,
nhưng thực sự là đối ngẫu. Và như vậy, có nhiều khả năng vật lý của lý
thuyết loại I đối với các giá trị lớn của hằng số liên kết là đồng nhất với vật
lý của lý thuyết Heterotic - 0 đối với các giá trị nhỏ của hằng số liên kết.
Những lập luận có liên quan cũng cho bằng chứng có sức thuyết phục rằng
điều ngược lại cũng đúng. Tức là vật lý của lý thuyết loại I đối với các giá
trị nhỏ của hằng số liên kết là đồng nhất với vật lý của lý thuyết Heterotic -
0 đối với các giá trị lớn của hằng số liên kết [1]. Mặc dù khi phân tích dựa
trên lý thuyết nhiễu loạn, hai lý thuyết dây này dường như không có quan
hệ gì với nhau, nhưng giờ đây chúng ta thấy rằng, khi hằng số liên kết biến
thiên, hai lý thuyết này lại hoán đổi cho nhau - giống như sự hoán đổi giữa
nước đá và nước vậy.
Kết quả rất cơ bản và mới này, trong đó vật lý liên kết mạnh của một lý
thuyết được mô tả bởi vật lý yếu của một lý thuyết khác, được gọi là đối
ngẫu mạnh - yếu. Cũng như đối với những đối ngẫu khác mà chúng ta đã
xét ở trên, đối ngẫu mạnh - yếu cho chúng ta biết rằng hai lý thuyết này
thực sự là không khác nhau, chúng ta chỉ cho ta hai cách mô tả không giống
nhau của cùng một lý thuyết cơ sở mà thôi. Khác với đỗi ngẫu tầm thường
tiếng Anh - tiếng Trung, đối ngẫu liên kết mạnh - yếu là một đối ngẫu rất
mạnh. Khi hằng số liên kết của một thành viên trong cặp lý thuyết đối ngẫu
là nhỏ ta có thể dùng các công cụ quen thuộc của lý thuyết nhiễu loạn để
phân tích các tính chất vật lý của nó. Còn nếu hằng số liên kết của lý thuyết
này là lớn và lý thuyết nhiễu loạn không còn dùng được nữa, thì bây giờ
chúng ta biết rằng có thể dùng mô tả đối ngẫu, trong đó hằng số liên kết là
nhỏ và lại có thể dùng phương pháp nhiễu loạn được. Và như vậy giờ đây
chúng ta đã có trong tay các phương pháp định lượng để phân tích lý thuyết