đó, năm 1948 được coi là năm đặt tên chính thức và N. Wiener – là người
sáng lập điều khiển học. Về điều này, có những nhà nghiên cứu cho rằng,
Wiener cũng như Shannon và Einstein đạt được vinh dự là những người đến
đích trong cuộc chạy tiếp sức của nhiều nhà khoa học.
Nói một cách tổng quát, điều khiển học là khoa học nghiên cứu các thuộc
tính, nguyên tắc chung của các quá trình và hệ thống điều khiển trong các
thiết bị kỹ thuật, các cơ thể sống, các tổ chức của con người... Các lý thuyết
nền tảng của điều khiển học là lý thuyết thông tin, lý thuyết hệ thống, lý
thuyết thuật toán (Algorithm) và lý thuyết máy tự động. Các công cụ toán
học sử dụng trong điều khiển học được rút ra từ lý thuyết xác suất, lý thuyết
hàm số, lôgích toán và nhiều phần của toán học hiện đại. Dưới đây, người
viết chỉ trình bày một số ý tưởng cơ bản chung của điều khiển học, mà
không đi vào các chi tiết toán học và kỹ thuật.
Chúng ta cùng thử quan sát một người lái xe gắn máy đi trên con
đường AB, có những đoạn thẳng, cong, những ngã rẽ và những xe cộ
khác cùng lưu thông trên đường. Dựa trên ví dụ cụ thể này, chúng ta sẽ
đi đến những khái niệm, ý tưởng khái quát chung, dùng trong điều
khiển học.
Người lái là hệ thống điều khiển, xe gắn máy là hệ thống bị điều khiển
còn những cái khác gọi chung là hệ thống môi trường. Khái niệm “hệ
thống” và những ý liên quan thuộc lý thuyết hệ thống sẽ được trình bày chi
tiết hơn trong quyển ba “Tư duy lôgích, biện chứng và hệ thống” của bộ
sách “Sáng tạo và đổi mới”.
Trong trường hợp tổng quát, mô hình đơn giản về điều khiển được biểu
diễn trên Hình 68.
