trước đây loại trừ nhau, lại có tên gọi không phản ánh sự thống nhất đó. Ví
dụ, trong trường hợp điện thoại, dây nối mới có tên gọi là dây hình dạng lò
xo hoặc dây (hình) xoắn, dây ruột gà. Tên gọi này không phản ánh sự thống
nhất hai mặt đối lập ngắn (Đ) và dài (‐Đ), trước đây loại trừ nhau.
Ngôn ngữ tự nhiên trong những trường hợp tương tự như trường hợp vừa
nêu có các nhược điểm như: Thứ nhất, không ghi nhận, đánh dấu sự phát
triển. Thứ hai, không chỉ ra nội dung phát triển: Thống nhất những mặt đối
lập cụ thể nào. Thứ ba, do vậy, không tạo điều kiện để phổ biến ý tưởng vừa
tìm ra cho các đối tượng tương tự thuộc cùng hoặc khác lĩnh vực nơi ý
tưởng nảy sinh. Bạn đọc thử tưởng tượng, thay vì gọi dây hình lò xo (ngôn
ngữ tự nhiên), người ta gọi nó là dây vừa ngắn, vừa dài (ngôn ngữ biện
chứng). Rồi ở đâu đó, khi giải bài toán nào đó, người giải đi đến mâu thuẫn
vật lý: Đối tượng có trong bài toán phải vừa ngắn, vừa dài. Người giải có thể
nghĩ đến và dùng ngay ý tưởng: Làm đối tượng có hình dạng lò xo. Nói cách
khác, những mâu thuẫn giống nhau có những cách giải quyết giống nhau mà
không phân biệt các lĩnh vực chuyên ngành, nơi những mâu thuẫn đó nảy
sinh. Ngôn ngữ biện chứng giúp việc chuyển giao ý tưởng từ đối tượng này
sang đối tượng khác, từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác tốt hơn ngôn ngữ tự
nhiên. Ngoài ra, ngôn ngữ biện chứng còn góp phần xây dựng những kiến
thức mạng lưới (xem Hình 21 cùng văn bản giải thích đi kèm của quyển
một), giúp thấy được sự thống nhất của thế giới, sự giống nhau giữa các lĩnh
vực khác nhau.
Chúng ta phải chấp nhận thực tế, đấy là, lịch sử để lại cho chúng ta ngôn
ngữ tự nhiên chứ không phải ngôn ngữ biện chứng. Do vậy, trong quá trình
sử dụng ngôn ngữ giải bài toán, người giải có những lúc cần “phiên dịch”
ngôn ngữ tự nhiên sang ngôn ngữ biện chứng và ngược lại để có được
những ích lợi, mà chỉ sử dụng ngôn ngữ tự nhiên không thôi thì chưa đủ.
Dưới đây là một số từ và câu, bạn hãy thử phiên dịch từ ngôn ngữ tự
nhiên sang ngôn ngữ biện chứng:
- Ảnh chân dung của một người nào đó.
- Một món ăn được gọi là kem chiên.
