Trong Chương 10: Tư duy hệ thống của quyển sách này, ngoài một số
thông tin tổng quan, người viết tập trung trình bày những đóng góp của khoa
học hệ thống vào tư duy giải quyết vấn đề và ra quyết định, sau khi cụ thể
hóa một số luận điểm khái quát của khoa học hệ thống. Nếu như tư duy
thông thường chỉ chủ yếu tập trung suy nghĩ vào hệ thống có trong bài toán
và bài toán như là hệ thống ở thời gian hiện tại, thì tư duy hệ thống đòi hỏi
loại suy nghĩ nhìn xa (cả quá khứ, hiện tại, tương lai), trông rộng (bao quát
nhiều thang bậc hệ thống) và xem xét toàn diện (có nhiều góc độ nhìn cả chủ
quan lẫn khách quan). Nhờ vậy, người suy nghĩ giải bài toán hiểu bài toán
tốt hơn, xử lý các thông tin đầy đủ hơn và tránh bỏ sót những gợi ý giúp
phát các ý tưởng giải bài toán.
- Dự báo học là khoa học nghiên cứu các nguyên tắc chung xây dựng,
thực hiện sự xây dựng các phương pháp làm dự báo về sự phát triển của các
đối tượng có bản chất bất kỳ và nghiên cứu các quy luật của quá trình đưa ra
các dự báo.
Những kiến thức ứng dụng (những phương pháp dự báo) rút ra từ dự báo
học được trình bày tập trung trong mục 10.4 của quyển sách này. Chúng cần
cho PPLSTVĐM vì:
a) Khi giải bài toán, người giải phải đưa ra được các ý tưởng là các lời
giải của bài toán, mà các ý tưởng lời giải của bài toán chính là các hình ảnh
tương lai của hệ thống có trong bài toán.
b) Sáng tạo và đổi mới tạo ra sự phát triển, mà sự phát triển nhìn theo thời
gian thực (thời gian theo nghĩa tuyệt đối) chính là những gì sẽ xảy ra trong
tương lai, cần phải được dự báo.
c) Trong những trường hợp cụ thể, các phương pháp dự báo có những
đóng góp tạo sự định hướng trong suy nghĩ giải quyết vấn đề và ra quyết
định.
- Quyết định được hiểu là phương án lời giải tối ưu mà người giải thực
hiện (hành động) trên thực tế. Quyết định được lựa chọn rút ra từ các
phương án lời giải khác nhau theo một trình tự nhất định (xem mục nhỏ
