Không, tôi không lo chuyện có người xâm nhập vào hệ thống máy tính của
chúng tôi bằng tài khoản khách rồi lấy trộm số điện thoại của ai đó. Vấn đề
khiến tôi bận tâm còn lớn hơn thế nhiều: Liệu một người lạ có thể trở thành
siêu người dùng
không?
7
Siêu người dùng (superuser): Tài khoản người dùng đặc biệt, dùng để quản
trị hệ thống. (BTV)
Để đáp ứng nhu cầu của 100 người dùng cùng lúc, hệ điều hành máy tính
phải phân chia tài nguyên phần cứng hệt như cách người ta chia một tòa
chung cư thành nhiều căn hộ độc lập. Trong khi người ở căn hộ này xem ti-
vi, thì người ở căn hộ khác nói chuyện qua điện thoại, người khác nữa lại
rửa bát. Các dịch vụ tiện ích – điện, nước, điện thoại – do quản lý tòa nhà
cung cấp. Mọi cư dân đều phàn nàn về dịch vụ chậm chạp và mức giá thuê
nhà cắt cổ.
Trong hệ thống máy tính, một người dùng có thể ngồi giải toán trong khi
người khác gửi e-mail đến Toronto, và người nữa thì viết thư. Các tiện ích
trong máy tính do phần mềm hệ thống và hệ điều hành cung cấp; người
dùng nào cũng càu nhàu về phần mềm không đáng tin cậy, tài liệu rắc rối và
phí sử dụng trên trời.
Sự riêng tư ở khu chung cư được kiểm soát bằng ổ khóa và chìa khóa. Một
cư dân không thể bước vào căn hộ của cư dân khác mà không có chìa khóa,
và hoạt động của các cư dân sẽ không ảnh hưởng đến nhau (nếu các bức
tường đủ kiên cố). Với máy tính, hệ điều hành sẽ đảm bảo quyền riêng tư
của người dùng. Bạn không thể tiếp cận lãnh địa của người khác mà không
có mật khẩu đúng, và các chương trình do người dùng sử dụng sẽ không can
thiệp lẫn nhau (nếu hệ điều hành phân bổ tài nguyên một cách công bằng).
Nhưng trên thực tế, các bức tường chung cư chưa bao giờ đủ kiên cố, nên hễ
khi nào hàng xóm tổ chức tiệc tùng, phòng ngủ nhà tôi lại rung lên từng
chập. Và máy tính của tôi thường chạy chậm lại khi có quá 100 người cùng
