Phranxi Bêcơn (1561 - 1626) là nhà triết học Anh, sống vào thời kỳ tích lũy tiền tư
bản. Về lập trường chính trị, ông là nhà tư tưởng của giai cấp tư sản và tầng lớp quý tộc mới,
là tầng lớp quan tâm đến sự phát triển của công nghiệp và thương nghiệp.
Bêcơn đặt cho triết học của mình nhiệm vụ tìm kiếm con đường nhận thức sâu sắc
giới tự nhiên. Ông đặc biệt đề cao vai trò của tri thức. Ông nói: Tri thức là sức mạnh mà
thiếu nó, con người không thể chiếm lĩnh được của cải của giới tự nhiên.
Ông phê phán phương pháp triết học của các nhà tư tưởng trung cổ chỉ biết ngồi
rút ra sự thông thái của mình từ chính bản thân mình, muốn thay thế việc nghiên cứu
giới tự nhiên và những quy luật của nó bằng những luận điểm trừu tượng, bằng việc rút
ra kết quả riêng từ những kết luận chung chung, không tính đến sự tồn tại thực tế của
chúng. Ông gọi phương pháp ấy của họ là phương pháp "con nhện".
Bêcơn cũng phê phán phương pháp nghiên cứu của các nhà kinh nghiệm chủ
nghĩa. Ông ví họ như những con kiến tha mồi, không biết chế biến, không hiểu gì cả.
Triết học của Bêcơn đã đặt nền móng cho sự phát triển của chủ nghĩa duy vật
siêu hình, máy móc thế kỷ XVII - XVIII ở Tây Âu.
Tômát Hốpxơ (1588 - 1679) là nhà triết học duy vật Anh nổi tiếng, người kế tục
và hệ thống hóa triết học của Bêcơn. Ông là người sáng tạo ra hệ thống đầu tiên của chủ
nghĩa duy vật siêu hình trong lịch sử triết học. Chủ nghĩa duy vật trong triết học của ông
có một hình thức phù hợp với đặc trưng và yêu cầu của khoa học tự nhiên thời đó.
Nhìn chung quan niệm của Hốpxơ về con người như một cơ thể sống cũng mang
tính siêu hình rõ rệt. Dưới con mắt của ông, trái tim con người chỉ như lò xo, dây thần
kinh là những sợi chỉ, còn khớp xương là các bánh xe làm cho cơ thể chuyển động.
Rơnê Đêcáctơ (1596 - 1654) là nhà triết học và khoa học nổi tiếng người Pháp.
Ông đã được các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác đánh giá là một trong những người
sáng lập nên khoa học và triết học của một thời đại mới chống lại tôn giáo, chống lại
chủ nghĩa kinh viện, xây dựng nên một tư duy mới có thể giúp cho việc nghiên cứu
khoa học.
Khi giải quyết vấn đề cơ bản của triết học, Đêcáctơ đứng trên lập trường nhị
nguyên luận (thuyết về hai nguồn gốc). Ông thừa nhận có hai thực thể vật chất và tinh
thần tồn tại độc lập với nhau. Ông cố gắng đứng trên cả chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa
duy tâm để giải quyết vấn đề mối quan hệ giữa vật chất và tinh thần, giữa tồn tại và tư
duy, song cuối cùng đã rơi vào chủ nghĩa duy tâm, vì ông thừa nhận rằng hai thực thể
vật chất và tinh thần tuy độc lập nhưng đều phụ thuộc vào thực thể thứ ba, do thực thể
thứ ba quyết định, đó là Thượng đế.
Đêcáctơ đã đấu tranh chống lại triết học kinh viện thời trung cổ, phủ nhận uy
quyền của nhà thờ và tôn giáo. Ông muốn sáng tạo một phương pháp khoa học mới
nhằm đề cao sức mạnh lý tưởng của con người, đem lý tính khoa học thay thế cho niềm
tin tôn giáo mù quáng. Theo ông, nghi ngờ là điểm xuất phát của phương pháp khoa
31
