có một vị trí rất quan trọng về chính trị và xã hội.
Cuốn sách do Hội Pháp-Xô xuất bản gần đây ghi rõ trong tổng tuyển cử
1939, có 457.000 phụ nữ đại biểu trong các Xô viết vùng, huyện, thành phố
và làng; 1.480 trong Xô viết tối cao các nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa;
227 trong Xô viết tối cao Liên xô. Gần 10 triệu phụ nữ là hội viên các
nghiệp đoàn. Họ chiếm 40% số lượng công nhân và viên chức Liên xô, và
có nhiều nữ công nhân trong phong trào Stakhanov
. Người ta biết phần
đóng góp của phụ nữ Nga trong cuộc chiến tranh vừa qua: cung cấp một
nguồn lao động khổng lồ, ngay cả trong những ngành sản xuất trong đó
nghề nghiệp của nam giới chiếm ưu thế: luyện kim và mỏ, chở gỗ trên sông
nước, đường sắt, v.v... Họ tỏ ra xuất sắc với tư cách nữ phi công, nữ chiến
sĩ nhảy dù; họ lập những đội quân du kích.
Sự tham gia ấy của phụ nữ vào đời sống công cộng làm nổi lên một vấn
đề khó khăn: ấy là vai trò của họ trong cuộc sống gia đình. Trong suốt một
thời kỳ, người ta tìm cách giải thoát họ khỏi công việc gia đình: ngày 16
tháng mười một 1924 đại hội đồng Quốc tế cộng sản tuyên bố:
“Chừng nào khái niệm gia đình và quan hệ gia đình còn tồn tại thì cách
mạng vẫn bất lực”.
Hôn nhân tự do được tôn trọng, ly hôn được dễ dàng, việc phá thai được
quy định bằng luật pháp; do vậy, phụ nữ được đảm bảo quyền tự do đổi với
đàn ông. Các đạo luật về chế độ nghỉ đẻ, về nhà trẻ, vườn trẻ, v.v... giảm
nhẹ gánh nặng sinh đẻ.
Qua những bằng chứng hùng hồn và mâu thuẫn lẫn nhau, khó có thể nói
thật rõ tình hình cụ thể của họ ra sao. Có điều chắc chắn là ngày nay, đòi
hỏi tăng dân số đã dẫn tới một chính sách gia đình khác trước: gia đình xuất
hiện như là tế bào cơ bản của xã hội, và phụ nữ vừa là lao động vừa là
người nội trợ. Đạo đức về mặt giới tính hết sức chặt chẽ. Từ đạo luật tháng
sáu 1936 được đạo luật ngày 7 tháng sáu 1941 củng cố, sự phá thai bị cấm,
ly hôn hầu như bị bãi bỏ, ngoại tình bị tập tục lên án. Phụ thuộc chặt chẽ
vào Nhà nước như mọi người lao động khác, gắn bó chặt chẽ với gia đình,
nhưng tham gia đời sống chính trị và có phẩm giá do lao động sản xuất
