trọn vẹn; nhưng nó thấy mình ở trên thế giới theo một cách khác đứa bé
trai; và cả một hệ thống yếu tố có thể, đối với nó, biến sự khác biệt ấy thành
một thế thua kém.
Ít có vấn đề được các nhà phân tâm học bàn cãi nhiều hơn câu chuyện
“mặc cảm thiến hoạn” (complexe de castration) phụ nữ kỳ cục này. Ngày
nay, nhiều người cho rằng sự thèm muốn một cái dương vật diễn ra nhiều
cách khác nhau tuỳ theo trường hợp. Ngoài các tác phẩm của Freud và
Adler, có nhiều công trình văn học về vấn đề này. Abraham
là người đầu
tiên đưa ra ý kiến là bé gái cho bộ phận sinh dục của nó như là một vết
thương do một sự cắt bỏ gây ra. Nhiều tác giả khác nghiên cứu vấn đề theo
quan điểm phân tâm học. Saussure
tìm cách dung hoà phân tâm học với
các quan niệm của một số nhà ngôn ngữ học.
Trước hết, có nhiều bé gái, cho tới một tuổi nào đấy, không biết tới giải
phẫu học nam giới. Trẻ em công nhận một cách tự nhiên là có đàn ông và
đàn bà cũng như có mặt trăng và mặt trời: nó tin vào những bản chất chứa
đựng trong từ ngữ, và sự hiếu kỳ của nó buổi đầu không mang tính phân
tích. Đối với nhiều bé gái khác, cái cục thịt bé nhỏ lòng thòng giữa cặp đùi
bé trai là vô nghĩa, thậm chí đáng khinh bỉ; đó là một sự khác thường lẫn
lộn làm một với sự khác thường của quần áo, tóc tai. Thông thường sự khác
thường ấy xuất hiện ở đứa em trai sơ sinh, và “khi đứa bé gái còn rất nhỏ,
theo H. Deutsch
, thì nó không có ấn tượng gì về cái dương vật của đứa
em”. Thậm chí đường vật có thể bị xem như một hiện tượng bất bình
thường: là một cục thịt thừa, một cái vật mơ hồ lủng lẳng như những cục
bướu, những cái mụn cóc có thể làm người ta kinh tởm.
Một điều chắc chắn là chức năng bài tiết và đặc biệt là chức năng tiểu
tiện được trẻ em chú ý tới một cách say mê: đái trên giường thường là một
biểu hiện phản đối thái độ của bố mẹ chiều chuộng một đứa trẻ khác nhiều
hơn. Có những xứ sở đàn ông đái ngồi và còn có trường hợp đàn bà đái
đứng: đó là thói quen của nhiều phụ nữ nông dân . Nhưng trong xã hội
phương Tây hiện đại, thông thường, theo tập tục, tư thế ngồi là của phụ nữ,
và tư thế đứng, của đàn ông. Đối với bé gái, sự khác biệt này là sự phân hoá
