206
nhưng cụ thể. Còn người đ|n b| “tự biến mình thành nô lệ” thì không còn
một chút ảnh hưởng n|o đối với thế giới; họ sống trong giấc mơ, trong
trừu tượng hoá, trong sự trống vắng. Họ không biết ý nghĩa những tư
tưởng m nh phô trương; những từ ngữ tuôn ra từ cửa miệng họ trở nên
ho|n to|n vô nghĩa.
Nhà tài chính, nhà công nghiệp, thậm chí đôi khi cả vị tướng lĩnh có thể
phải lo lắng, vất vả, gặp những trắc trở; họ mua những đặc quyền của
mình trong một việc mua bán bất công, nhưng ít nhất phải trả giá bằng
chính con người mình. Còn các bà vợ họ thi không cho gì hết, không làm gì
hết để đổi lại tất cả những gì họ nhận được; họ tin vào những thứ quyền
bất khả xâm phạm của mình với một niềm tin mù qu{ng. Th{i độ cao ngạo
huyênh hoang, sự bất lực hoàn toàn, sự dốt nát cố hữu biến họ thành
những con người vô ích nhất, ít có giá trị nhất của nhân loại.
Vì vậy, nói về “người đ|n b|” nói chung c ng phi lý như nói về “người
đ|n ông” vĩnh hằng. Và chúng ta hiểu vì sao mọi sự so s{nh trong đó
người ta cố gắng quyết định xem phụ nữ cao hơn, thấp hơn hay bằng nam
giới, đều là phù phiếm: vị trí của họ khác nhau một cách sâu xa. Nếu so
sánh chính bản thân những vị trí ấy, thì rõ ràng là vị trí của đ|n ông hàng
nghìn lần thích th hơn, nghĩa l| đ|n ông có rất nhiều khả năng cụ thể hơn
để hưởng tự do trên đời. Hệ quả tất yếu là công việc của nam giới vượt xa
công việc của nữ giới; hầu như phụ nữ bị ngăn cấm không được làm gì hết.
Tuy vậy, so s{nh c{ch đ|n ông v| đ|n b| sử dụng quyền tự do của mình, là
một ý đồ vô nghĩa một cách tiên nghiệm, vì chính họ sử dụng quyền ấy
một cách tự do. Dưới những hình thức khác nhau, đ|n ông c ng, như đ|n
b| đều bị cạm b y của sự ác ý, những sự phỉnh phờ của cái nghiêm túc rình
rập. Quyền tự do v n trọn vẹn ở mỗi người. Chỉ có điều là ở phụ nữ, nó
v n là trừu tượng và trống rỗng nên họ chỉ có thể thực thi nó một cách xác
thực trong phản kh{ng đó l| con đường duy nhất mở cho những người
