21.
C
uộc hành quân đã khởi diễn được hai ngày mà chưa gặp một trận
đụng độ nào đáng kể. Ngày thứ ba toán quân được lệnh lục soát một làng
nhỏ hẻo lánh, hẻo lánh đến nỗi người ta khó có thể tưởng tượng ở một nơi
như vậy lại có thể có người ở. Hơn một chục nóc nhà lợp lá dừa, vách cũng
lợp lá lụp xụp nhưng nhà nào cũng có hầm trú ẩn kiên cố đắp bằng bùn đen
dày cả thước tây.
Đồng ruộng chung quanh hầu như bỏ hoang và lỗ chỗ những vết bom
do B52 thả. Phần lớn cây cối bị bom na-pan đốt cháy trơ trụi như những
cây cột trồng so le vô ích trong một nền đất xám ngoét, lổng chổng những
rác rưới xen lẫn với cỏ mới mọc.
Khi toán quân của trung sĩ Nghi vừa tới đầu làng thì được tin làng này
bị bịnh dịch hạch và binh sĩ được lệnh cấm uống nước giếng trừ phi nấu
chín.
Cánh quân của thiếu úy Văn cũng đang đóng trong một ngôi đình cũ
bỏ hoang sau một buổi sáng lùng sục ráo riết khắp làng. Bọn lính của Văn
treo võng ngoài chái đình nằm nghỉ trưa. Máy truyền tin, súng ống đạn
dược để rải rác quanh các cây cột đầy vết đạn, rêu phong và mạng nhện.
Một người đàn bà quảy gánh nước đi ngang qua trước đình, bà có vẻ
không chú ý gì đến sự có mặt của toán lính, cứ xăm xăm mà đi lên một cái
dốc khuất giữa bóng cây.
Phía sau đình có tiếng kèn ai oán vang lên giữa buổi trưa hè. Tiếng
kèn cao mà thống thiết, mỗi lúc nghe mỗi gần. Một người nông dân rắn
chắc vác một chiếc chiếu gói xác trên vai. Hai đầu chiếu bẻ gập lại cột bằng
sợi mây. Người chết có vẻ là một người đàn bà hoặc một người đàn ông
nhỏ con. Ba bốn người đi theo sau mồ hôi nhễ nhại. Họ không có vẻ ảo não
nhưng khắc khổ, chịu đựng. Người đàn bà mặc áo tang quên buộc dây rút
