GIỮA TRONG XANH - Trang 172

thôi. Cha mẹ em cũng thấy nhẹ thôi
Vần lại nói:
— Anh nè, em nói cái này anh chớ giận em nhé. Người dân tộc họ có thành
kiến với một số các anh đấy. Các anh đến đâu, nhớ lao động, nấu cơm, quét
nhà, làm nương, nghe. Đối với con gái người ta phải nghiêm trang, nghe.
Đối với của cải người ta, chớ động chạm, nghe. Muốn cho người ta theo
mình, mình phải thế, không thì nước đổ lá môn hết.
Vần lại nói nữa:
— Anh nè, em cho là thời kỳ qua, một số các anh bắt mối không trúng đâu.
Thường các anh bắt mối vào những người biết tiếng Kinh. Nhưng biết tiếng
Kinh là người có đi đây đi đó, có giao thiệp, thế là người tầng lớp trên rồi.
Người dân tộc nào không biết tiếng Kinh người ấy mới thật là nghèo, anh ạ.
Và Vần nói:
— Ôi, bao giờ anh về đóng ở nước Tấn, anh vào nhà em.
— Cậu mới đi đã muốn về nhà lắm à?
— Không, anh không hiểu ý em mà. Em có thể đi luôn suốt đời với cách
mạng mà. Em nghĩ thế này anh nghe được không: anh mà đến nhà em, thì
cha mẹ em thấy anh cũng như trông thấy em, mà ông già em chắc chắn là
người tốt rồi, có thể giúp cho anh cái gì được.
— Nhưng nhà cậu lộ rồi, vì ai cũng biết cậu ở lại — tôi nói:
Vần nín thinh một lúc, có vẻ buồn, rồi lại nói:
— Không lẽ gia đình cán bộ không nương tựa được nữa vì vậy hay sao
anh? Em cho sắp tới, nó tất nhiên đánh vào chỗ đó, nhưng kiên cường cũng
là chỗ đó. Cha mẹ vợ con ở nhà nói sao với con, với chồng, với cha đi xa?
Ở đồng bằng là vậy, miền núi cũng vậy thôi.
Đi một ngày đàng học một sàng khôn. Như vậy đó, đêm đó, cảnh đó, người
thanh niên Ba Na tên là Vần, hoặc có sao nói vậy, hoặc không giữ kín mọi
ý nghĩ được, nghĩ tới điều gì nói lên điều đó, dạy bảo tôi một cách hồn
nhiên và thật trong sáng như thế.
Nhiều điều Vần nói, bản thân tôi có kinh nghiệm rồi, chiêm nghiệm rồi,
được học tập thảo luận rồi, nhưng cả những điều nhắc lại ấy, nhắc thẳng với
một giọng sâu xa như người nói nói là chỉ nói với mình, như là nguyện