nhục chỉ đáng phỉ-nhổ như dân Tàu phỉ-nhổ lên đầu tượng Tần-Cối, lúc bấy
giờ đồng bào dân chúng trong tỉnh thừa cơ-hội ấy đứng ra trùng tu ngôi mộ
vị anh-hùng Trương-Công-Định lại được khang-trang hơn xưa. Và dựng đài
Trương-Công-Định trên vuông đất đài kỷ niệm Huỳnh-Công-Tấn để truy
điệu người anh hùng đất Gò.
Vì chánh quyền Pháp có mặt tại Gò-công thì không một ai dám bén
mãng đến đó thăm viếng gì cả. Hằng ngày có những cặp mắt thám-tử dòm
ngó để ý, vì thế ngôi mộ nép mình trong cảnh vắng lạnh, lâu ngày rêu
phong cỏ mọc. Người có tâm-chí đi ngang qua không khỏi bùi ngùi cảm-
xúc trước cảnh cũ người xưa, đã hy-sinh cho non nước diệt-thù, đến khi
thác cũng không yên.
Nhưng số phần nước Việt-Nam ta còn lận-đận. Tại hội-nghị Yalta, sau
khi Đồng-minh đã hạ quốc-xã và phát-xít Đức-Ý-Nhựt, mặc dầu Tổng-
thống Mỹ Roosevelt chủ-trương quyền dân-tộc tự-quyết và không muốn
chủ nghĩa thực dân sống lại, thống chế Staline (Nga) cũng không có ý gì
giúp Pháp chiếm những thuộc-địa cũ, nhưng nước Pháp của De Gaulle
không bỏ mộng tái chiếm lại Việt-Nam, tuy trong giai-đoạn sau cùng của
cuộc chiến tranh Pháp đã đóng góp được phần nào trong cuộc chiến-thắng
chung, nhưng chỉ là phần rất khiêm-nhượng, lực-lượng Pháp lúc ấy ngoài
sư-đoàn thiết binh của Thiếu-Tướng Leclerc thì chẳng có gì đáng kể nữa.
Lúc ấy, nếu dân Việt ta chỉ may hơn một chút, được Roosevelt và Staline
cương-quyết binh-vực các dân-tộc nhược-tiểu (thuộc địa-cũ) đã tự giải-
thoát nhơn chiến cuộc, thì thời cuộc ở Việt-Nam và cả Đông-Nam-Á đã đổi
khác hết rồi ! Ở đây, thật ra Roosevelt cũng như Staline chỉ chống thực-dân
chủ-nghĩa ở đầu môi, họ không giúp Pháp nhưng họ cũng không ngăn cản
Pháp dùng bạo lực chiếm lại thuộc-địa cũ. Tưởng-Giới-Thạch thì bất thành
vấn-đề, vì lúc ấy tuy được đứng vào hàng tứ cường, nhưng thật sự chẳng «
cường » nổi chút nào. Lo chuyện nhà cửa ổng còn không xong ! Còn nước
Anh, thì là tay thực-dân chúa, có bao giờ biết thương đồng loại da vàng và
