Cần-lộc, lăng cất đơn-sơ mà có vẻ trang-nghiêm, phía trước có một sân
không rộng lắm và cũng không có vòng rào, hai lối đi hẹp chạy dài song
song hai bên lăng, mỗi bên có nhà cửa dân chài ở san-sát.
Trong lăng rộng mà hơi tối vì không có cửa trước. Ba dòng bàn thờ để
5 cổ quan lớn đựng cốt cá-ông : 1 cốt lớn, 50 cốt nhỏ, còn 3 xác chưa lấy
cốt còn chôn trong lăng. Trước bàn thờ, 2 con hạc bằng đồng đứng trên 2
con rùa cũng bằng đồng, cao khỏi đầu người, chạm trỗ tinh-vi. Cũng có lư
đồng, chơn đèn, toàn đồ xưa cổ ít nữa từ 80 năm trở lên cả. Hai bên bàn thờ
có giá cắm các thứ binh khí như gươm giáo, chùy, siêu đao, v.v... Những
cây tượng dài khoảng 2 thước, những chiếc lọng xếp mỗi năm chỉ mở ra
một lần vào dịp cúng lễ. Phía trước có một sân khấu có khán đài để đồng
bào ngồi xem hát bộ.
Hằng năm đến rằm tháng 6 âm-lịch, dân Vàm-láng tổ-chức lễ nghinh
Ông trọng thể như chúng tôi đã thuật rõ trong đoạn nói về cá-ông. Dân
Vàm-láng coi lễ này như ngày Tết, tất cả đều nghỉ. Ăn chơi xem hát rượu
chè cờ bạc bù lại một năm dài cực nhọc.
MIẾU BÀ VÀ TIỂU SỬ BÀ TƯ CÓ
Mỗi năm khi đoàn ghe nghinh Ông ngoài khơi trở về, đều ghé lại Miếu
Bà ngoài Vàm sông Cần-lộc (đối-diện với đồn canh). Miếu hình ngũ giác
lợp thiếc sơn trắng, trong có bàn thờ và bài vị Bà Tư Có, người có công
sáng lập ngành chài lưới tại Vàm-láng.
Theo truyền thuyết, Vàm-láng ngày xưa là đất hoang-vu, rừng rú nhà ở
thưa thớt, dân sống về nghề đốn củi đổi gạo hay canh tác những phần đất
trống ven rừng. Lúc bấy giờ bên Tàu, nhà Mãn-Thanh suy yếu, Hồng-Tú-
Toàn khởi nghĩa lập nên Thái-bình Thiên-quốc cầm quyền được mấy năm.
Chánh sách khắc nghiệt của họ Hồng làm cho khá đông dân Tàu phải bỏ xứ
ra đi tìm chốn yên lành hơn sanh sống. Trong số những người di cư này có
bà Tư Có gốc người Minh-hương, lên ghe xuôi về hướng Nam, dọc theo
