bou-bou (thứ váy của người bản xứ, dài đến mắt cá chân) rộng
thùng thình sặc sỡ lên ngồi cùng chúng tôi. “Ma đam Diuf!” Bà
tự giới thiệu và ngồi một cách thoải mái xuống băng ghế.
Chúng tôi khởi hành. Đầu tiên, tàu đi ven Dakar, thành phố
thuộc địa cũ. Thành phố ven biển xinh đẹp, bàng bạc, tựa trong
tranh, nằm trên mũi đất giữa những bãi biển và các hiên nhà,
hao hao giống Napoli, hao hao giống khu biệt thự ở Marseille,
hao hao giống vùng ngoại ô sang trọng của Barcelona. Những
cây cọ, cây bách, những khu vườn, những giàn hoa giấy. Những
đường phố bậc thang, những bờ rào, bãi cỏ, vòi phun nước. Các
cửa tiệm kiểu Paris, khách sạn kiểu Ý, các quán ăn Hy Lạp. Tàu
đang tăng tốc đi qua thành-phố-triển-lãm, thành-phố-ốc-đảo,
thành-phố-trong-mơ này thì bất thần, trong tích tắc, trong
khoang đột nhiên tối om, bên ngoài có tiếng đâm sầm sầm và
những tiếng la hét thất thanh. Tôi nhao ra cửa sổ, Edgar (anh
chàng Scotland trẻ) đang cố gắng vô vọng để đóng nó xuống,
ngăn những đám bụi, mảnh vụn và rác bay vào.
Có chuyện gì vậy? Tôi thấy các khu vườn sum suê hoa lá biến
mất, bị nuốt vào lòng đất, và sa mạc bắt đầu, nhưng là sa mạc
đông người, đầy lều lán và nhà lá, một khu nghèo trải ra ngổn
ngang trên cát, một đám nhà ọp ẹp hỗn độn, những khu nhà ổ
chuột buồn thảm, đặc trưng thường bao quanh phần lớn các
thành phố châu Phi. Bởi khu nhà ổ chuột ấy chật chội, những cái
chòi chen chúc tới mức đè lên nhau, nên nơi duy nhất thoáng
đãng để làm chợ là đê và đường tàu. Vì thế từ lúc bình minh, ở
đây đã rất nhộn nhịp. Phụ nữ trải hàng ra đất, để trong chậu,
trong khay, trên ghế đẩu. Chuối, cà chua, xà phòng và nến.
Người này đứng cạnh người kia, san sát, chen vai thích cánh,
như thường lệ ở châu Phi. Rồi đoàn tàu chạy tới. Nó lao tới
nhanh, không kìm hãm, sầm sầm và kéo còi inh ỏi. Khi đó mọi
người bắt đầu kêu la, hoảng hốt, bấn loạn, vớ lấy bất cứ thứ gì có
