non năm trăm ngàn bị cầm tù. Chỉ một số ít chạy được tới bờ biển, nhờ tàu
biển và thuyền câu mà trốn thoát. Dọc một con đường từ Dumulu Punar tới
Smyrne
, nhất vlà tại châu thành Smyrne, thây binh sĩ và thường dân Hi
chồng chất lên nhau thành đống.
Khi người ta dắt Tricopis và Dionys vào liều của Mustapha Kémal, ông tiếp
đãi họ nhã nhặn; mời họ giải khát rồi cùng phê bình chiến lược của hai bên,
làm cho họ phải khâm phục.
Sau trận đó, quân đội Hi tụ cả ở Thrace để đợi lệnh trên. Mustapha Kémal
nhất định đuổi họ ra khỏi Thrace, nếu không thì chưa yên tâm được; nhưng
muốn tới Thrace thì phải qua Chanak mà quân đội Anh hiện đương đóng ở
Chanak. Mustapha suy nghĩ kỹ rồi dùng một kế táo bạo.
Ông kêu hai đội quân thiện chiến lại giảng cho họ hiểu mục đích của ông.
Rồi ra lệnh cho họ tiến về phía quân đội Anh, họng súng chĩa xuống đất, dù
quân đội Anh có ra lệnh ngừng thì cũng không được ngừng, cứ việc yên
lặng tiến, nhất định không được nổ một phát súng. Như vậy hai đội quân đó
phải bình tĩnh, gan dạ và có kỹ luật phi thường.
Sáng ngày 29 tháng 9, hiểu và nhớ kỹ chỉ thị rồi, họ khởi hành. Trong một
cảnh yên lặng lạnh lẽo kinh khủng, người ta chỉ nghe tiếng giày rôp rộp của
họ. Họ đã tới gần Chanak, đã trông thấy trại quân Anh ở Chanak. Thần
kinh họ căn thẳng gần như muốn đứt. Chỉ một kẻ nào đó hoảng hốt, đưa
bậy cây súng lên hay bỏ chạy là chiến tranh với Anh sẽ nổ mà nếu nổ thì
Thổ sẽ lâm nguy.
Về phía Anh, tổng tư lệnh Chales Haring ton ra lệnh không cho quân đội
Thổ qua, nhưng cũng không nổ súng đầu tiên. Quân đội Thổ đã thấy hàng
ngũ Anh. Họ vẫn yên lặng tiến, họng súng chĩa xuống đất. Họ không chịu
ngừng mà cũng không tấn công. Rộp, rộp, họ cứ tiến đều đều. Sĩ quan Anh
không biết xử trí ra sao, tinh thần rối loạn. Không khí hừng hực như cơn
