Những bài mà Thomas chống Averroès, phần lớn dựa trên những lập
luận của Albert. Đọc hai bộ Summa của Thomas, đến mấy chỗ ông nối kết
chân lý đức tin với các chân lý của triết Platon, triết Aristote, người ta cảm
thấy ngay óc tổng hợp của tôn sư ông là Albert đã từng làm như ông không
đến nơi đến chốn bằng ông. Hơn nữa, mặc dầu trong 2 bộ Tổng-lược
Thomas vay mượn nhiều ở thuyết Aristote, song cái khuôn lý luận vẫn còn
giữ truyền thống của các giáo phụ Hi-Lap. Mà vốn giáo phụ học nầy ai
truyền miếng nghề lại cho Thomas, nếu không phải là Albert. Ta thấy với tư
cách khảo bình, Thomas làm lại nhiều việc tôn sư đã làm mà một cách đại
qui mô hơn nhờ rút kinh nghiệm và dựa trên các tài liệu của thầy mình.
Chẳng hạn, Albert đã từng khảo bình Aristote, các tác giả Á-Rập, Do-Thái.
Thomas cũng khảo bình lại nhưng về nhiều phương diện hơn, phương pháp
tân kỳ hơn. Mà phương pháp nghiên cứu nầy Thomas cũng rút tinh hoa nơi
tinh thần khoa học của sư phụ ông vốn là một nhà khoa học tên tuổi thời
bấy giờ. Ta đừng quên từ đầu thế kỷ 13, Albert cùng Roger Bacon đã đề cao
các phương pháp quan sát, thực nghiệm và qui nạp rồi. Riêng trong lãnh
vực giảng huấn thì rõ rệt là Thomas đã được thầy luyện thép từ cả chục năm
trở lên. Hàng ngày ông chiêm nghiệm lối giảng dạy rõ ràng, mạch lạc, dứt
khoát của su phụ. Về sau cộng thêm thiên tư cùng vốn học bao la nữa nên
Thomas trở thành một ngôi sao sư phạm là phải. Quả thật chân sư tự đầu tư
trong minh đệ vậy.
3.- Thầy trò binh vực nhau sống chết.
Năm 1927, khi Thomas giảng huấn tại Paris bị một Giám-mục chỉ trích,
Albert lúc bấy giờ đang ở tại Đức, liền về Pháp diễn thuyết và bút chiến
binh vực học thuyết của môn sinh mình. Thiệt là hành vi can đảm và ân hậu
phi thường. Ta biết lúc ấy là lúc Thomas bị Giám-mục bản quyền tấn công,
bị nhiều giáo sĩ cao cấp triều tấn công. Albert cũng là Giám-mục tất có thể
nể nang, nếu không phủ binh phủ huyện binh huyện thì cũng khớp miệng
trò mình để gọi là giữ hòa khí với các đồng nghiệp. Hơn nữa ta thấy ở đời
mấy kẻ lớn gặp nguy mà dám chịu trách nhiệm cho kẻ dưới, dám binh vực
