Teilhard Chardin chết khi còn đang khảo cổ, Maurois qua đời khi ngòi bút
còn đang cưu mang không biết bao nhiêu đứa con tinh thần nữa.
C.- ĐƯỜNG ĐIỆN ĐỎ TRONG ĐẠO THẦY TRÒ ALAIN -
MAUROIS.
Còn vô số vấn đề, còn vô số chi tiết thú vị có thể đề cập nữa khi bàn về
hai thầy trò vĩ đại nầy. Bạn thấy họ tuyệt vời quá trong mối tình sư đệ vô
cùng phong phú, diễm lệ và đắc lực. Bạn hỏi cái đường điện đỏ nào, cái
nguyên tắc nào chi phối một thứ"Hôn nhân" kỳ thú giữa một thầy lớn và
một trò lớn như vậy. Có nhiều yếu tố, nhiều nguyên nhân lắm bạn. Có thứ ta
bắt chước được mà cũng có thứ đầu hàng. Chẳng hạn bạn thấy nơi họ có cái
may mắn như một định mệnh. May ở chỗ thầy như vậy gặp trò như vậy và
ngược lại. May ở chỗ cả hai sống gần lột vỏ: Thầy 83 tuổi, trò 82 tuổi mới
qui tiên. May ở chỗ đời họ ít gặp thứ biến cố gì phá hoại sự nghiệp họ một
cách ác liệt. May cho thầy lẫn trò là đầu thai ở một quốc gia tân tiến, một xã
hội không bị các loại ấu trĩ khống chế, do đó họ được yên thân làm việc và
dễ dàng truyền bá tư tưởng. May cách riêng cho trò là sinh trong gia đình
dư ăn dư để, có hai đời vợ mà bà nào cũng lo giúp chồng thành công. Các
cái may ấy bạn cho rằng tự tạo được không? Nghĩa là hễ mình muốn là
được phải không? Giá như vậy đi, tôi thấy cũng thiên nan vạn nan. Riêng
tôi, tôi cho là Thầy trò họ có phước thuộc loại đẻ bọc điều. Tôi không dám
lấy cái may ấy để làm gương cho bạn và tôi. Những điểm ta có thể bắt
chước được nơi Thầy trò Alain- Maurois cũng không phải là thiên tài cao
ngất như đỉnh núi Alpes của họ: cái đó gần như trời cho ai nấy hưởng. Ta có
thể noi gương họ ở các điểm son sau đây:
1) Thầy thương trò hết lòng hết dạ.
2) Trò thương Thầy hết dạ hết lòng.
3) Thầy trọn đời lo cho trò và càng thấy trò thành công, không ganh tị
mà càng đẩy trò lên cao mãi.
